Przyjrzyjcie się swojemu otoczeniu, społecznościom, do których należycie. Jeśli dostrzegacie jakieś wyzwanie, problem czy potrzebę i macie wstępny pomysł na to, jak na nie odpowiedzieć, serdecznie zapraszamy do udziału w tegorocznej edycji.
Konkurs kierujemy do osób w wieku 60 lat i starszych, które chcą samodzielnie lub w parach międzypokoleniowych angażować się w działania społeczne. Nie musicie mieć doświadczenia w prowadzeniu projektów. Na warsztatach przed przyznaniem dotacji będziemy wspólnie rozwijać i doskonalić Wasze pomysły. Wystarczy otwartość na pracę zespołową i gotowość do działania.
Konkurs „Seniorzy w Akcji” realizuje Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności w ramach Programu “Uniwersytety Trzeciego Wieku – Seniorzy w akcji”.
Zapraszamy na spotkanie live na temat konkursu grantowego “Seniorzy w akcji”. Koordynatorka konkursu – Małgorzata Stanowska z Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” opowie o jego idei, o tym jak się zgłosić i jak wspólnie z tutorami zrealizować swój projekt społeczny. Nie może Was zabraknąć — już w najbliższy poniedziałek w samo południe na profilu na Facebooku i YouTube ę.
Zachęcamy do zadawania pytań. Pytania zamieszczone w komentarzach na Facebooku zadamy Małgosi podczas poniedziałkowego spotkania.
Do zobaczenia 15.04 o 12:00!
***
Konkurs „Seniorzy w Akcji” realizuje Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności w ramach Programu “Uniwersytety Trzeciego Wieku – Seniorzy w akcji”.
W ramach tegorocznej rekrutacji do konkursu dotacyjnego „Seniorzy w akcji”, w szczególności poszukujemy pomysłów, które odpowiadają na ważne społeczne wyzwania. Za najważniejsze aktualne problemy uważamy m.in. napięcia między pokoleniami, samotność osób starszych i zmiany klimatyczne. Poniżej przedstawiamy krótkie opisy wyzwań, by nieco ukierunkować osoby zainteresowane udziałem w tegorocznej edycji konkursu.
1. Napięcia międzygeneracyjne
Każde pokolenie mierzyło się i mierzy z innymi wyzwaniami związanymi ze specyficznymi dla niego doświadczeniami i potrzebami.
Przez całe życie mamy do czynienia ze splataniem się ścieżek rozwojowych ludzi w różnym wieku i z różnym poziomem kompetencji. Na rozwój młodszego znaczący pokolenia wpływ mają pokolenia starsze, ale też młodsi wpływają na rozwój starszych. Zmiany kulturowe zachodzą tak gwałtownie, że atrybuty starszych generacji – doświadczenie, wiedza, mądrość – dawniej świadczące o ich wartości i wysokiej pozycji społecznej tracą na znaczeniu, bo wiedza bardzo szybko się dezaktualizuje.
Żyjemy w bańkach nie tylko informacyjnych, ale i pokoleniowych, często niewiele wiemy o innych pokoleniach, rzadko mamy okazję do autentycznego kontaktu, brakuje nam wspólnego języka.
Różne potrzeby, cele życiowe i perspektywy przy wzajemnym niezrozumieniu i trudnościach komunikacyjnych mogą skutkować dalszą izolacją, napięciami i konfliktami.
2. Samotność i izolacja osób starszych
Przejście na emeryturę, utrata bliskich, a dodatkowo problemy zdrowotne mogą powodować izolację fizyczną i psychiczną starszych osób.
Izolacja i wiążąca się z nią redukcja ról społecznych zwiększają ryzyko pojawienia się samotności. Osoby jej doświadczające mogą czuć się wykluczone, niezrozumiane, a nawet odrzucone, przy czym często towarzyszą jej smutek i tęsknota za więzią z innymi, niekoniecznie konkretnymi osobami.
Długotrwała samotność, ma negatywny wpływ na jakość życia, często prowadzi do obniżenia nastroju, depresji oraz chorób somatycznych. Może dotknąć człowieka na każdym etapie życia.
3. Różnorodność kulturowa
Migracja związana z wojną, zmianami klimatu i ubóstwem w wielu miejscach świata powodują, że stajemy się społeczeństwem wielokulturowym.
Jednocześnie coraz szybciej następują zmiany obyczajowe, zwiększa się świadomość indywidualnych różnic między ludźmi w wielu sferach życia i praw należnych każdemu człowiekowi. To wszystko stwarza potrzebę otwartego, niewartościującego podejścia do innych, a także uważności na słowa, które nam mogą wydawać się neutralne, a w istocie są stygmatyzujące i wykluczające.
Różnorodność tradycji, języków, religii, perspektyw i sposobów na życie wzbogaca, ale bez odpowiedniej edukacji promującej dialog, połączonej z kształtowaniem postaw tolerancji i szacunku może nieść ze sobą napięcia i konflikty.
4. Zmiany środowiska i klimatu
To jedno z największych zagrożeń stojących dziś przed ludzkością. Skutkami zmian klimatu są między innymi ekstremalne zjawiska pogodowe, topnienie lodowców i podnoszenie się poziomu mórz – to wszystko ma wpływ na nas wszystkich. Obserwujemy i odczuwamy długotrwałe susze, upały, powodzie i pożary, coraz więcej regionów traci dostęp do wody, zagrożone są uprawy. Zmiana klimatu zakłóca systemy naturalne, gospodarcze i społeczne, od których jesteśmy zależni.
Jednocześnieniszczymy środowisko, bez umiaru eksploatując przyrodę i produkując niewyobrażalne ilości odpadów.
Stan powietrza, wody i zieleni przekłada się wprost na jakość naszego życia i nasze zdrowie.
Jeśli masz pomysł na działanie społeczne, które odpowiada jednemu z powyższych wyzwań, możesz zgłosić go do Konkursu. Jeśli wygrasz, weźmiesz udział w szkoleniach, skorzystasz z pomocy ekspertów i rozwiniesz swój pomysł. Następnie będziesz mogła_mógł przekształcić swój pomysł w projekt, który zrealizujesz w swojej społeczności, otrzymawszy dotację na jego wykonanie.
Więcej o tegorocznej edycji przeczytasz w regulaminie: CZYTAJ WIĘCEJ
Zapraszamy również do obejrzenia rozmowy Magdaleny Rosochackiej-Gmitrzak – członkini zarządu Towarzystwa Inicjatyw Twórczych “ę”oraz Małgorzaty Stanowskiej – koordynatorki konkursu „Seniorzy w akcji”, które przeprowadzają nas przez wybrane wyzwania społęczne:
Projekty modelowe to przykłady działań społecznych, zrealizowanych przez osoby starsze w ramach programu „Uniwersytety III Wieku − Seniorzy w akcji”. Modele opisaliśmy w przejrzysty sposób, aby każdy mógł z nich skorzystać w swojej społeczności lokalnej. Zapraszamy do inspirowania się i realizowania przedstawionych pomysłów u siebie − na wsi, osiedlu, podwórku czy w mieście.
Przykładowe opisy projektów modelowych do pobrania:
Zapraszamy do obejrzenia spotkania otwierającego nową edycję konkursu „Seniorzy w akcji”. Magdalena Rosochacka-Gmitrzak – członkini zarządu Towarzystwa Inicjatyw Twórczych “ę” oraz Małgorzata Stanowska – koordynatorka konkursu „Seniorzy w akcji” przeprowadzają nas przez wybrane wyzwania społeczne.
Opowiadają m.in. o tym, że:
dialog między generacjami jest możliwy, a wręcz konieczny, bo dzięki niemu możemy zapobiegać wielu problemom społecznym;
zmiany klimatyczne to nie mrzonka, bo mają wpływ na życie i zdrowie wszystkich pokoleń;
samotność nie zna wieku i może dotknąć człowieka na każdym etapie życia;
ważne jest budowanie społeczności, w których wszyscy mogą swobodnie wyrażać swoje potrzeby, poglądy i czuć się dobrze obok siebie.
Zapraszamy do zgłaszania się w tegorocznej rekrutacji: CZYTAJ WIĘCEJ
***
Konkurs „Seniorzy w akcji” realizuje Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Las na Szubiankach dla wielu mieszkańców Zagórowa jest najpiękniejszym miejscem w okolicy. Animatorzy widzieli jednak, że pełno w nim śmieci. Postanowili więc o niego zadbać razem z ludźmi, którzy też widzą ten problem. Przede wszystkim zależało im na tym, by wspólnie oczyścić las i przypomnieć lokalnej społeczności, jak ważne jest, by się nim cieszyć i z niego korzystać.
Spotkali się w małej grupie, by naradzić się, kto mógłby udzielić im wsparcia i kogo zaprosić do współpracy. Wspólnie przygotowali prezentację, by pokazać, jak ważny jest las i jak dobroczynny wpływ ma na zdrowie i samopoczucie. Informacje te zestawili ze zdjęciami śmieci, które leżą w lesie na Szubiankach. Do inicjatywy przyłączyli się uczniowie i uczennice miejscowej szkoły ponadpodstawowej, a władze gminy zaoferowały swoje wsparcie.
Na spotkaniu opowiedzieli mieszkańcom o projekcie i o tym, że tylko dzięki współpracy uda się poprawić dobrostan lasu, a w konsekwencji całej społeczności.
Jacek Koperski – Ambasador programu „Seniorzy w Akcji” zainspirowany filmem Jerzego Skolimowskiego „IO” zrealizował projekt społeczny „Nie tylko IO” w Wierzycach. W wideo opowiada o zrealizowanych działaniach oraz o życiu we wspólnocie.
Realizacja wideo: Michał Nadolny
Projekt obejmował cykl spotkań związanych z ochroną zwierząt oraz z zachowaniem i wzbogacaniem zielonych zasobów kraju. Działania obejmowały m.in. organizację międzypokoleniowego pleneru malarskiego, konkurs fotograficzny dla młodzieży „Mój pies przyjaciel pies, może kot, a może…” projekcję filmu „IO” oraz spotkanie z dr Ewą Zgrabczyńską – zoolożką i Dyrektorką Ogrodu Zoologicznego w Poznaniu.
Zdzisław Szkutnik opowiada o projekcie „Jak dyskutować? Debata dla seniorów” zrealizowanym w ramach 15. edycji konkursu „Seniorzy w Akcji”. Zapraszamy do obejrzenia wideo i organizowania debat w swoich lokalnych społecznościach
Projekt został wybrany jako modelowy. Zobacz, jak go zrealizować krok po kroku: POBIERZ
W ramach projektu jeden z wykładowców przygotował broszurę metodyczną: „Seniorzy w Oksfordzie. Debatancki narzędziownik dla dojrzałych dyskusji”. Materiały są na licencji CC BY-NC-SA 4.0, co oznacza, że można z nich korzystać bez specjalnych ograniczeń, m.in. przerabiać wg własnego uznania, trzeba jednak podać autora oryginału, nie używać ich w celach komercyjnych, a przerobioną wersję udostępnić innym na tych samych warunkach.
Seniorki z Orli nie siedzą w domu, nie oglądają seriali, ale starają się aktywnie spędzać czas. Spotykają się od 13 lat i do tej pory brały udział w przeróżnych zajęciach – malowały, szydełkowały, gotowały. Uczyły się też kodować i programować, a od dwóch lat śpiewem „zarażają”.
Wiek to nie cyfry – a stan ducha. Stereotyp seniora/ki przełamują animatorki z Orli. Wszystkie są już na emeryturze, ale nie siedzą w domach. Śpiewają w zespole „Crazy Babki” i założyły pogotowie muzyczne.
Pani Zenoida ma 85 lat i przekonuje, że wiek nie jest przeszkodą, by żyć ciekawie. Na co dzień mieszka sama, ale jak mówi – dzięki spotkaniom z innymi seniorkami, nie czuje się samotna.
– Przychodzę, żeby czuć, że żyję, bo już w moim wieku nie ma specjalnych zainteresowań, a tutaj ja się naprawdę dobrze czuję – powiedziała Zenoida Jakimowicz z zespołu „Crazy Babki”.
– To wszystko jest dla zdrowia, jak siedzisz to wszystkie kości bolą, a tak jak chodzisz, spotykasz się to nie czujesz, że Cię boli – dodaje Walentyna Suszcz z zespołu ” Crazy Babki”.
Ich najnowszą pasją jest śpiew. Dwa lata temu założyły zespół Crazy Babki i od tej pory ich życie znowu nabrało tempa. Ćwiczą z profesjonalistami i koncertują w różnych miejscach, m.in w lokalnych DPSach.
– Chcemy się rozwijać, ciągle nam, czegoś brakuje. Chcemy coś zmienić w naszej grupie – dodała Irena Dimitruk z zespołu ” Crazy Babki’’.
Ale występach na scenie ich działalność się nie kończy. Crazy Babki założyły pogotowie muzyczne. Śpiewają dla ludzi, którzy nie mogą już uczestniczyć wydarzeniach kulturalnych.
– Dla nich robimy specjalne koncerty prywatne pod oknem, na ławeczce, wiosną, śpiewamy, rozweselamy. Dajemy im radość i to jest dla tych seniorek coś, co ich buduje, co je jednoczy, co pokochały po prostu – podkreśliła Karina Jaroszewicz, kierowniczka artystyczny zespołu ” Craz Babki”.
Crazy Babki udowadniają, że pesel nie stanowi przeszkody w aktywnym życiu, co więcej nawiązały kontakt z innymi podobnymi grupami. I dzięki temu zdobywają kolejne umiejętności i odkrywają dla siebie nowe pasje.
Spacerują ze smartfonami oraz miarkami po mieście i liczą rybnickie drzewa. Biją na alarm, kiedy któreś jest wycinane. Nie godzą się, by miejsca rekreacyjne na osiedlach zamieniać na parkingi. O zielonych porachunkach oraz o tym, dlaczego trzeba walczyć o miejską zieleń opowiadają Joanna i Staszek Bulandrowie – lokalni aktywiści i ambasadorzy programu „Seniorzy w Akcji” w wywiadzie dla Gazety Wyborczej.
Oto wideorelacja z Inkubatora Pomysłów, czyli warsztatów dla animatorek i animatorów oraz przedstawicielek i przedstawicieli organizacji wspierających, którzy zgłosili swoje pomysły na projekty społeczne w ramach XVI edycji konkursu „Seniorzy w Akcji”.
Starsi i młodsi animatorzy z 25 miejscowości z całej Polski spotkali się online na platformie Zoom, aby przy wsparciu ekspertów i konsultantów rozwijać swoje pomysły na społeczne działania w ramach XIV edycji konkursu „Seniorzy w akcji”.
W czasie warsztatów animatorzy 60+ i międzypokoleniowe tandemy animatorów pracowali nad swoimi projektami społecznymi, rozwijając zgłoszone do konkursu pomysły i czerpiąc od siebie nawzajem inspiracje.
W ramach Targowiska Pomysłów doświadczeni animatorzy opowiadali o swoich projektach. Joanna Bulandra opowiadała o projektach realizowanych w Klubie Ambasadorów programu „Seniorzy w akcji”. Wiesława Kozłowska podzieliła się doświadczeniami związanymi z projektem „Uwolnić marzenia”. Krystyna i Piotr Krzyżanowscy zaprezentowali projekty wspierane i współrealizowane przez fundację „Słoneczna Galeria”, a Agnieszka Dubiel opowiedziała o Senioralnym Biurze Karier, utworzonym przy Akademii WSB.
Oto wybrane opinie po warsztatach:
Całość warsztatów oceniam bardzo pozytywnie. Tematyka dobrana w punkt zwłaszcza dla osób które starają się o dotację pierwszy raz. Osoby prowadzące poszczególne spotkania posiadają specjalistyczną wiedzę i chętnie odpowiadają na pytania. Starają się, aby uczestnicy byli maksymalnie zaangażowani.
Atmosfera bardzo dobra, warsztaty i konsultacje bardzo merytoryczne, wyczerpujące. Prowadzący kompetentni.
Świetna atmosfera, doskonała komunikacja, profesjonalni i kompetentni trenerzy i prowadzący warsztaty, skoncentrowanie na najważniejszych aspektach wymagań projektu społecznego.
Po warsztatach, animatorzy mają dwa tygodnie na złożenie wniosków o dotację wraz z budżetem projektu. Projekty społeczne w ramach XIV edycji konkursu będą realizowane od września 2021 do czerwca 2022 roku.
To był fantastyczny czas, z kosmiczną wręcz energią. Niesamowici ludzie z różnych części Polski z otwartymi głowami i ciekawymi przemyśleniami na temat działań społecznych. Dzielimy się wideopamiątką ze styczniowych warsztatów w ramach 16. edycji konkursu „Seniorzy w akcji”.
Z animatorkami i animatorami realizującymi projekty społeczne w ramach 16. edycji konkursu „Seniorzy w akcji” spotkaliśmy się na trzydniowych warsztatach w Warszawie. Udział w warsztatach jest integralną częścią programu, którego celem jest wspieranie aktywności społecznej osób starszych, promocja inicjatyw podejmowanych przez seniorki i seniorów, pokazywanie potencjału wiedzy i doświadczenia osób starszych działaniach na rzecz własnego otoczenia.
Animatorki i animatorzy mieli okazję rozmawiać, dyskutować i poszerzać swoją wiedzą na temat dialogu międzypokoleniowego, współpracy z mediami, ewaluacji podejmowanych działań, włączania do swoich działań członków swoich lokalnych społeczności.
Spotkanie rozpoczęło się od seminarium i dyskusji pt. „Seniorzy w Akcji wobec szybko zmieniającego się świata: jak odpowiadać lokalnie na globalne wyzwania?”
Dyskusje, rozmowy, ćwiczenia dały nam możliwość bezpośredniego kontaktu. To było wyjątkowe spotkanie animatorów z 19 różnych środowisk z całej Polski.
Oto wybrane opinie uczestników:
Spotkanie wszystkich animatorów projektów w realu dało możliwość bezpośredniej wymiany doświadczeń i problemów powstających w czasie ich realizacji. Wymiana doświadczeń wpłynie korzystnie na dalszą pracę w projekcje.
Nasza grupa bardzo się zżyła, znajomości na pewno z nami pozostaną. Wiedza swoją drogą, ale przede wszsytkim te znajomości i ludzie SWA są warci zachodu! 🙂
Dziękujemy za możliwość udziału w warsztatach. Zdobytą wiedzę wykorzystamy w działalności na rzecz integracji seniorów w naszym środowisku. Zawiązały się nowe znajomości z osobami, które podobnie do nas działają na rzecz integracji społeczności i ochrony środowiska.
Spotkanie twarzą w twarz umożliwia mi rozmowę na nurtujące mnie problemy związane z projektem, możliwa jest wzajemna pomoc, bo okazuję się, że niektóre problemy występują nie tylko w naszym projekcie, w różny sposób je rozwiązujemy lub znamy sposoby na ich rozwiązanie.
Jako osoba, która wchodzi w nową grupę nieco wolniej, po paru godzinach czułam się doskonale. Niespodziewanie dla mnie sporo dobrych, ciepłych kontaktów, wspólnych zainteresowań i tematów do głębszych rozmów. Dobrze spędzony czas 🙂
Pięknie dziękujemy za udział wszystkim animatorkom i animatorom oraz prowadzącym: Ewa Jagiełło, Katarzyna Komar-Macyńska, Natalia Kertyczak, Marta Białek-Graczyk, Joanna Kukier, Barbara Tichy, Magdalena Latuch.
Zdjęcia: Alicja Szulc-Rodziewicz. Więcej znajdziesz TUTAJ
Grudzień pełen działań w 16. edycji konkursu „Seniorzy w Akcji”. Niektóre zespoły tradycyjnie pieką pierniczki, przygotowują potrawy dla MOPSu czy tworzą stroiki świąteczne, a inne spotykają się z leśniczymi, budują karmniki dla ptaków, uczą się fotografować przedmioty, naśladują dzieła wybitnych malarzy, czy rozmawiają z psychologiem o gotowości na zmiany.
Przeróżne pomysły na działania, ale wiadomo, że w tym czasie najważniejsze jest spotkanie. Dzielimy się zdjęciami z grudniowych aktywności SwA i życzymy spokojnych Świąt wypełnionych bliskością i czułością.
Dzieliliśmy się spostrzeżeniami, a także nadziejami i obawami związanymi z realizacją pomysłów na działania, mapowaliśmy kompetencje i zasoby zespołów, zastanawialiśmy się, jak skutecznie prosić o pomoc i włączać do współpracy innych.
Dziękujemy uczestniczkom i uczestnikom 16. edycji konkursu „Seniorzy w Akcji” za udział w warsztatach i inspirującą wymianę doświadczeń.
A takimi refleksjami podzieliły się w ankiecie osoby uczestniczące w warsztatach:
Bardzo miła atmosfera, świetnie było się spotkać i pogadać, takie spotkania moim zdaniem są potrzebne.
Cieszę się, że tego typu spotkania się odbywają, by podbudować uczestników projektu.
Bardzo dobra wymiana doświadczeń. Miło było zobaczyć innych animatorów i poczuć ich zaangażowanie.
Do zobaczenia na styczniowych warsztatach w Warszawie.
„Yoł Yoł Seniorzy” to pierwsza w Polsce grupa seniorów, która tańczy hip-hop i wykorzystuje ten styl tańca do działań wolontariackich.
Ekipa działa przy Regionalnym Centrum Wolontariatu „Centerko” w Łodzi. W ramach programu „Seniorzy w Akcji” i projektu „Zatrząś Łodzią w Rytmie Hip Hop” grupa uczyła się, jak prowadzić zajęcia wolontariackie z wykorzystaniem hip-hopu. W ramach działań udało się zrealizować inicjatywy lokalne, m.in. grupa występowała w domach opieki społecznej.
Kilkanaście spotkań, warsztatów, oglądanie wystaw w galeriach, przeglądanie rodzinnych albumów, poznawanie dokumentów genealogicznych, a nawet wspólne gotowanie. Przez pół roku uczestnicy projektu „Moja ulica, moja okolica” dowiadywali się, jak można przedstawić rodzinne historie. Bo opowieści są ukryte wszędzie: w listach, obrazach, literaturze, w biżuterii…
Zobacz wideo, w którym animatorka, olsztyńska dziennikarka – Beata Brokowska podsumowuje projekt:
Uczestnicy grupy – seniorzy, mieszkańcy Olsztyna i okolic – zainspirowani rozmowami z autorami książek i obrazów, utrwalili swoje wspomnienia. Efekty pracy zebrali w formie multimedialnej prezentacji dostępnej TUTAJ
W dniach 30 sierpnia – 1 września 2023 spotkała się na warsztatach w Warszawie grupa 26 ambasadorek i ambasadorów z programu „UTW – Seniorzy w akcji”.
Do grona ambasadorów zostali przyjęci nowi członkowie – animatorzy i animatorki minionych edycji konkursu „Seniorzy w akcji”: Jan Palacz, Barbara Carzyńska, Bogdan Bocheński, Grażyna Kabała.
W ramach „targowiska inspiracji” ambasadorzy dzielili się swoimi doświadczeniami oraz opowieściami na tematach działań społecznych aktualnie realizowanych w swoich środowiskach lokalnych.
Zainspirowani przez Jolę Woch, twórczynię Klubu Seniorek i Seniorów Nowoczesnych przy Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, uczestnicy warsztatów wzięli udział w grze terenowej w Parku Rzeźby na Bródnie. Grę poprowadził Marcel Andino-Velez – gerontolog społeczny oraz antropolog. Ambasadorzy zapoznali się z rzeźbami w eksploracyjnym stylu, dzieląc się między sobą osobistymi odczuciami.
Ambasadorzy SWA odwiedzili również Dom Otwarty przy ul. Radzymińska 123 w Warszawie, gdzie mieli okazję do rozmowy i poznania założeń tej placówki, której istotą jest przełamywanie lęku przed kontaktem i współpracą z osobami z niepełnosprawnościami. Poznali nowoczesne rozwiązania architektoniczne i techniczne umożliwiające korzystanie z zajęć zarówno dzieciom, jak również osobom dorosłym, także z niepełnosprawnościami sprzężonymi. To było ciekawe doświadczenie, które być może przełoży się na promowanie pewnych rozwiązań w środowiskach lokalnych, zwłaszcza w miejscach przyjaznych osobom starszym.
Na zakończenie ambasadorki i ambasadorzy podsumowali miniony rok oraz dookreślili wyzwania, które jako klub chcieliby podjąć w najbliższych miesiącach. Będą to m.in.
wzmocnienie aktywności ambasadorów w wirtualnym domu kultury na portalu: zpasjami.net, tworzonym przez Staszka Bulandrę
zaangażowanie się ambasadorów w organizacje spotkań lokalnych w okresie rekrutacji do konkursu „Seniorzy w Akcji”.
O działaniach międzypokoleniowych realizowanych w ramach mikrograntów opowiada Edyta Mężyk – Ambasadorka programu „UTW – Seniorzy w Akcji” oraz członkini zarządu Wodzisławskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Animatorki zaplanowały warsztaty, m.in. z projektowania biżuterii, które stały pretekstem do dialogu o starości, młodości, tolerancji i różnorodności. W końcowej fazie projektu zorganizowały międzypokoleniową sesję zdjęciową z wykorzystaniem zaprojektowanej biżuterii. Fotografie są opowieścią o pięknie w każdym wieku i porozumieniu bez barier.
Więcej o projekcie i animatorkach przeczytaj TUTAJ
Komisja Konkursu − złożona z niezależnych ekspertek i ekspertów − przyznała dotacje na realizację 19 projektów w ramach XVI edycji konkursu „Seniorzy w Akcji”. Łączna kwota przyznanych grantów wyniosła 315 000 złotych.
W niektórych projektach Komisja rekomendowała dofinansowanie pod warunkiem dopracowania wniosków i wprowadzenia rekomendowanych zmian. Wszystkie autorki oraz wszyscy autorzy zwycięskich projektów otrzymają maile z uwagami merytorycznymi, komentarzami do budżetu, wskazówkami do dalszej realizacji oraz informacjami o wysokości przyznanej dotacji.
Wszystkim autorkom i autorom oraz organizacjom wspierającym gratulujemy i życzymy powodzenia w realizacji zaplanowanych działań.
Poniżej dzielimy się listą wybranych projektów (wg tytułów, w porządku alfabetycznym):
„Crazy babki − pogotowie muzyczne” (Orla, woj. podlaskie − Stowarzyszenie Super Senior Orla)
„Dbamy o świat dla naszych wnuków” (Rękownica, woj. warmińsko-mazurskie − Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi Rekownica)
„Drzewa Wspomnień” (Polanów, woj. zachodniopomorskie − Polanowski Ośrodek Kultury I Sportu)
„Kuchnia łączy narody i pokolenia” (Lubiaszów, woj. łódzkie − Koło Gospodyń Wiejskich w Lubiaszowie)
„Lubię Białogard, bo…” (Białogard, woj. zachodniopomorskie − Centrum Kultury i Spotkań Europejskich)
„Mobilny senior” (Gdańsk-Wrzeszcz, woj. pomorskie − Fundacja Regionalne Centrum Informacji I Wspomagania Organizacji Pozarządowych)
„Nasza Rawka” (Skierniewice, woj. łódzkie − Centrum Kultury I Sztuki)
„(NIE) Widzialne” (Ornontowice, woj. śląskie − ARTeria Centrum Kultury i Promocji w Ornontowicach)
„Pary językowe − Kultura w mieście” (Gdynia, woj. pomorskie − Fundacja NOVA)
„Robakologia w ziołach” (Boguszyce (Oleśnica), woj. dolnośląskie − Gminny Ośrodek Kultury Oleśnica)
„Solecka Seniorada” (Solec Kujawski, woj. kujawsko-pomorskie − Stowarzyszenie „AS” Aktywny Senior Solec Kujawski)
„Spójrz na mnie inaczej” (Stary Sącz, woj. małopolskie − Starosądecka Fundacja Kultury)
„Timoszko znany i nieznany” (Boćki, woj. podlaskie − Gminna Biblioteka Publiczna w Boćkach)
„Kierownica w Twoich rękach” (Suchy Las, woj. wielkopolskie − Fundacja NOWY MODEL)
„Kuźnia seniora” (Kowalew, woj. wielkopolskie − Ochotnicza Straż Pożarna)
„Od Seniora do Juniora” (Szczuplinki, woj. kujawsko-pomorskie − Stowarzyszenie Szczuplińskie Żurawie)
„Senior – reporter” (Kraków/Katowice, woj. małopolskie − Stowarzyszenie FotArtProjekt)
„Ścieżka po zdrowie” (Trzemeśnia, woj. małopolskie − Stowarzyszenie Sportownia)
„Zielona ulica, zielona okolica” (Olsztyn, woj. warmińsko-mazurskie − Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”)
Konkurs „Seniorzy w Akcji” jest realizowany przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Animatorzy 60+ i międzypokoleniowe tandemy animatorów pracowali nad swoimi pomysłami na projekty społeczne i zbierali inspiracje od innych uczestniczek i uczestników w czasie 3-dniowych warsztatów w Warszawie, organizowanych w ramach XVI edycji konkursu „Seniorzy w Akcji”.
Warsztaty otwarcia „Budowanie zespołowości jako odpowiedź na potrzeby naszych czasów” poprowadziły Ola Chodasz i Katrzyna Haczewska.
W ramach Targowiska Pomysłów doświadczone animatorki i doświadczeni animatorzy opowiadali o swoich projektach społecznych. Barbara Carzyńska, Sylwia Zając oraz Stanisław Kopka (uczestnicy z XIV i XV edycji konkursu „Seniorzy w Akcji”) zaprezentowali projekt „Sfastrygowani”.
Karolina Śmigiel – ekspertka medialna z Towarzystw Inicjatyw Twórczych „ę” opowiedziała o projekcie „Seniorzy w sieci”.
Janina Gołębska i Nikola Podsiadły podzieliły się doświadczeniami na temat projektu „Twórcza wioska Baszowice”.
Agnieszka Kocon mówiła o filmowym projekcie „DK nie tylko F”.
Joanna Mikulska zaprezentowała projekt „Świdermajery”.
Magdalena Latuch mówiła o „Dialogach społecznych jako narzędziach animacji społecznej”.
Agnieszka Włodarczyk-Mazurek oraz Grażyna Kabała opowiedziały o rekonstrukcji wesela z lat 70-tych i o filmie „Jak się żenić to się żenić”, który zrealizowano w ramach projektu o tym samym tytule.
Generator Pomysłów, czyli warsztaty grupowe mające na celu doszlifowanie pomysłów zgłoszonych do konkursu, poprowadziły Marta Białek-Graczyk, Ida Bocian oraz Agata Pietrzyk-Sławińska.
Program zawierał również część integracyjną. Uczestnicy pobudzali swoje zmysły w czasie „Biodanzy” oraz grali w speed balla.
Ostatniego dnia spotkania animatorzy poznali elementy przekonującej historii oraz skuteczne metody dotarcia do swoich odbiorców oraz uczestniczyli w warsztatach na temat współpracy i budowaniu relacji z wolontariuszami, oraz poznali zielone inicjatywy edukacyjne.
Trzydniowe spotkanie było bardzo intensywne, ale prace nad projektami przyniosły animatorkom i animatorom wiele satysfakcji i pomogły lepiej zrozumieć, czym jest projekt społeczny.
Oto wybrane opinie uczestników po warsztatach:
Warsztaty pozwoliły mi lepiej zrozumieć założenia projektu i doszlifować pomysły. Porównanie z innymi zadziałało inspirująco.
Pierwszy raz byłam na takich warsztatach… wszystko, co usłyszałam, co widziałam było dla mnie ważne, ciekawe i potrzebne. Bardzo dziękuję za to, że mogłam tam być i skorzystać z wiedzy doświadczonych osób.
Świetnym zadaniem było przedstawienie tej samej sytuacji przez różne grupy ludzi. Co grupa, to inne rozwiązanie problemu, inne spojrzenie na to samo zdarzenie. Inaczej ten sam problem widzą ludzie młodzi, inaczej seniorzy. To ważne doświadczenie.
Dzięki warsztatom zrozumiałam, co oznacza określenie „projekt społeczny”. Zachwycona byłam śmiałymi, super ciekawymi projektami zaprezentowanymi podczas Targowiska Pomysłów. Przemyślałam ponownie swój projekt i wprowadziłam poprawki, dzięki którym projekt będzie ciekawszy i spełni kryteria projektu społecznego.
Po warsztatach uczestnicy mają czas na dopracowanie swoich pomysłów, by do 19 lipca złożyć ostateczne wnioski wraz z budżetem działań. Projekty społeczne w ramach XVI edycji konkursu „Seniorzy w Akcji” będą realizowane od września 2023 do czerwca 2024 roku.
Pięknie dziękujemy wszystkim uczestniczkom i uczestnikom za udział w spotkaniach z Komisją i podzielenie się swoimi pomysłami na działania społeczne. Rozmowy z autorkami i autorami projektów były dla nas niezwykle ciekawe. Żałujemy, że nie możemy wesprzeć realizacji wszystkich pomysłów, z którymi mieliśmy okazję się zapoznać. Do udziału w III etapie Komisja wybrała 23 inicjatywy, najbardziej zgodne z celami konkursu.
W kolejnym etapie konkursu, nasze ekspertki i nasi eksperci spotkają się z autorkami i autorami wybranych projektów na warsztatach, które odbędą się od 29 czerwca do 1 lipca 2023 w Warszawie. W czasie spotkania, zwanego Inkubatorem Pomysłów, animatorzy wspólnie z ekspertami dopracują swoje pomysły zgłoszone na konkurs. Po warsztatach i indywidualnych konsultacjach wybierzemy 21 projektów do realizacji w ramach XVI edycji programu „Seniorzy w akcji”. Szczegółowe informacje na temat warsztatów wyślemy poprzez e-mail, podany w formularzu zgłoszeniowym.
Po zakończeniu Inkubatora Pomysłów uczestnicy będą mieli 14 dni na złożenie ostatecznych wniosków na projekt wraz z opracowanym budżetem działań.
Lista projektów zakwalifikowanych do III etapu XVI edycji konkursu „Seniorzy w akcji” (w kolejności alfabetycznej według roboczych nazw projektów):
Crazy Babki − pogotowie muzyczne!
Dbamy o świat dla naszych wnuków
Kierownica w Twoich rękach
Kuźnia Seniora w Kowalewie
Lubię Białogard, bo…
Mistrzowski team
Mobilna eko-pracownia „robakologia w ziołach”
Mobilny Senior
Modern senior – nowe spojrzenie – nowe technologie
Bardzo dziękujemy wszystkim autorkom i autorom za nadesłane pomysły na działania społeczne w ramach XVI konkursu „Seniorzy w akcji”. Członkowie Komisji zakwalifikowali 67 pomysłów do II etapu. Autorów wybranych projektów zapraszamy na spotkanie online z Komisją Konkursową. Spotkania rozpoczniemy 29 maja 2023 roku. Każdy z autorów pomysłu otrzyma mail z zaproszeniem na spotkanie wraz z linkiem do logowania na platformę Zoom.
Spotkanie z członkami Komisji będzie okazją do bliższego zaprezentowania pomysłu oraz przedstawienia osobistych motywacji do działania, omówienia obszarów i skali zaangażowania w działania osób starszych.
Na podstawie przeprowadzonych rozmów wyłonimy ok. 24 pomysły na projekty, a ich autorów zaprosimy w dniach od 29 czerwca do 1 lipca 2023 r. do Warszawy na trzydniowe warsztaty pod nazwą „Inkubator Pomysłów”. Do udziału w pierwszym dniu warsztatów, zaprosimy również przedstawicieli organizacji wspierających.
Udział w „Inkubatorze Pomysłów” jest warunkiem przejścia do III etapu Konkursu, tj. złożenia ostatecznego wniosku na projekt wraz z budżetem działań.
Organizatorzy konkursu pokrywają koszty organizacji warsztatów, koszty zakwaterowania i dojazdu zaproszonych uczestników.
Wykaz pomysłów zakwalifikowanych do II etapu konkursu (w kolejności alfabetycznej):
(NIE)WIDZIALNE (Ornotowice)
Aktywni seniorzy w Górznie (Górzno)
Bronowice.me (Kraków)
Być jak Księżna Helena Jabłonowska (Straszęcin)
Co by tu zmalować? (Brzeszcze)
Coś z niczego- przepędzić nudę. (Bytoń)
Crazy Babki- pogotowie muzyczne! (Orla)
Cyfrowa bezdomność (Gniezno)
Dbamy o świat dla naszych wnuków (Rekownica)
Dom bez chemii (Ostrów Mazowiecka)
Drzewa wspomnień – Seniorzy i młodzi dla klimatu (Gołogóra)
Fotopasja (Łódź)
Historia i moc w drzewach zaklęte (Biesiekierz)
Kabarecik dalej leci (Warszawa)
Kierownica w Twoich rękach (Suchy Las)
Kreatywny dialog (Głogów Małopolsk)i
Kuchnia łączy narody i pokolenia. (Lubiaszów)
Kuźnia Seniora w Kowalewie (Kowalew)
Kwiatowo-taneczny flash mob – ogrodzieniecka kultura pięknieje (Ogrodzieniec)
Las, łąka i eko-qchnia (Raczki)
Lubię Białogard, bo… (Białogard)
Łączy nas Dialog (Nowa Wola/Piaseczno)
Łąka kwietna potrzebna od zaraz! (Kęty)
malowany zielnik (Warszawa)
Małe historie -ukryte światy (Łódź)
Mamy energię (Strzyżów)
Międzypokoleniowe spotkania z tradycją (Bartoszówka)
MISTRZOWSKI TEAM Myślenice
Mobilna eko-pracownia „robakologia w ziołach” (Boguszyce)
Mobilny Senior (Gdańsk)
Moda patchworkowa. (Nowe nad Wisłą)
Modern senior – nowe spojrzenie – nowe technologie (Wrocław)
My aktywni (Brzeziny)
my wam, wy nam (Rzeczyca)
Nasze drzewa (Radom)
Nowi młodzi (Kraków)
Od seniora do juniora (Łopatki Polskie)
Odkrywamy piękno natury w parku Szubianki (Jarocin)
Pary językowe- Kultura w mieście (Gdańsk)
Podziel się parkiem (Krynki)
Pogotowie archiwalne (Uniejów)
Pokoleniowa wymiana talentów (Warszawa)
Projekt relacja (Lublin)
Przystanek „Szopka” (Częstochowa)
Racje czy relacje? Międzypokoleniowe działania na wrocławskim osiedlu. (Wrocław)
Rawka – rzeka pełna życia. (Skierniewice)
Razem łatwiej Stara Tuchorza, (Wolsztyn)
Rękodzieło dla Teatru (Lutynia)
ROZEGRAJMY TO PO SWOJEMU (Katowice)
Senior na pustyni (Dąbrowa Górnicza)
Senior-reporter) (Bielsko-Biała)
Seniorzy w ak(a)cji (Warszawa)
skarby dłońmi wyczarowane (Izabelin)
Solecka Senioriada (Solec Kujawski)
Spójrz na mnie inaczej (Stary Sącz)
Swetrobranie (Grodzisk Wielkopolski, Poznań)
Sztuka w ogrodzie (Kraków)
Timoszka znany i nieznany – Tymoteusz Muśko, malarz prymitywista. (Dubno)
Watch-Me-Smart – Smartwatch i Gogle VR w rękach Seniora (Polanów)
Zauważasz jakąś potrzebę w swojej miejscowości? Masz pomysł, pasję, ale nie wiesz, jak je przekształcić w projekt społeczny? Potrzebujesz dotacji lub rozwoju umiejętności w prowadzeniu działań społecznych? Możesz liczyć na nasze wsparcie finansowe i merytoryczne. Zapoznaj się z przewodnikiem po konkursie „Seniorzy w akcji” i zgłoś swój pomysł.
11 kwietnia zakończyliśmy rekrutację do 16. edycji konkursu „Seniorzy w akcji”. W tym roku otrzymaliśmy 180 listów intencyjnych z 14 województw, z czego aż 109 od par międzypokoleniowych. Najwięcej zgłoszeń wpłynęło do nas z województw: mazowieckiego (16,76%), małopolskiego (11,73%) i śląskiego (10,06%).
Serdecznie dziękujemy za wszystkie zgłoszone pomysły oraz za czas poświęcony na wypełnienie formularzy. Obecne trwa ocena formalna i merytoryczna listów. Wyniki I etapu konkursu zamieścimy 16 maja na www.seniorzywakcji.pl. Wszystkie etapy konkursu opisujemy w harmonogramie.
_ _ _
Konkurs „Seniorzy w akcji” realizowany jest przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Aby zgłosić się do konkursu, należy wypełnić online formularz listu intencyjnego, który można znaleźć na stronie: https://seniorzywakcji.pl/rekrutacja/formularz/ Składanie listów intencyjnych trwa do 11 kwietnia 2023 roku, do godziny 23:59.
W przypadku pytań, prosimy o kontakt telefoniczny lub mailowy z koordynatorką konkursu: listy@seniorzywakcji.pl, 22 396 55 16.
Więcej informacji znajdziesz w regulaminie konkursu: TUTAJ
Dziękujemy za udział w spotkaniu informacyjnym, które odbyło się 28 marca na żywo na Facebooku i YouTubie, podczas którego Małgorzata Stanowska, koordynatorka konkursu “Seniorzy w akcji”, przedstawiła zasady konkursu i odpowiedziała na Wasze pytania. Byli też goście specjalni – Joanna i Staszek Bulandrowie, którzy zrealizowali swoje autorskie projekty w poprzednich edycjach konkursu “Seniorzy w akcji”. Zapraszamy do obejrzenia powtórki na profilu ę na Facebooku: TUTAJ lub na kanale YouTube: TUTAJ
Już po raz 16 zapraszamy osoby starsze – samodzielnie lub w tandemie międzypokoleniowym – do zgłaszania swoich pomysłów na projekty społeczne w ramach konkursu „Seniorzy w akcji”.
W ramach tegorocznej edycji w szczególności poszukujemy działań:
na rzecz środowiska i klimatu,
nakierowanych na tworzenie i wykorzystanie nowych technologii w kreowaniu świata przyjaznego osobom starszym,
stymulujących dialog międzykulturowy mieszkańców i włączających osoby różnych narodowości (w tym migrantów i uchodźców).
Jak co roku zapewniamy nie tylko dotacje (w wysokości od 11 tys. do 17 tys. złotych), ale i wsparcie merytoryczne obejmujące:
dwa 3-dniowe warsztaty i konsultacje z ekspertami,
wsparcie tutorów przez cały okres trwania projektu,
rozwój kompetencji liderskich,
wymianę pomysłów i doświadczeń z innymi uczestnikami.
Zgłoszenia przyjmujemy przez formularz online: https://zgloszenie-swa2023.webankieta.pl/ Zanim zaczniesz wypełniać formularz, zbierz wymagane informacje. Listę pytań z formularza znajdziesz TUTAJ
Konkurs „Seniorzy w akcji” realizowany jest przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” w ramach programu „UTW – Seniorzy w akcji” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
W dniu 20 lutego 2023 r. Komisja Konkursowa rozpatrzyła wnioski na mikrogranty dla członków Klubu Ambasadorów. Do Konkursu zostało zgłoszonych 6 pomysłów na działania. Zgodnie z regulaminem konkursu i tegorocznym budżetem, Komisja zakwalifikowała do realizacji 3 projekty. Oto lista pomysłodawców w kolejności uzyskanych ocen:
Jacek Koperski
Edyta Mężyk
Joanna Bulandra
Bardzo dziękujemy wszystkim Ambasadorkom i Ambasadorom za przesłane pomysły. Projekty, które nie otrzymały dofinansowania, będziemy mogli ponownie rozpatrzyć, jeżeli tylko pojawią się dodatkowe możliwości ich finansowania.
13-15 stycznia animatorki i animatorzy z XV edycji programu „Seniorzy w Akcji” spotkali się na warsztatach liderskich w Warszawie.
Program obejmował następujące zagadnienia:
Budowanie zespołowości jako odpowiedź na potrzeby naszych czasów;
JA jako lider w zespole;
Jak włączać społeczność lokalną w nasze działania?
Social media kreatywnie
Narzędzia do budowania grona zaangażowanych odbiorców
Warsztaty były świetną okazją do: integracji, wymiany doświadczeń pomiędzy animatorami-liderami, inspirujących dyskusji z prowadzącymi, rozmów z koordynatorką projektu – Małgorzatą Stanowską, spotkania z tutorami: Ewą Kominek, Agnieszką Kocon, Magdą Rosochacką-Gmirzak, Marcinem Lićwinką, Joanną Mikulską, Martą Wójcicką, członkiniami zespołu „ę” – Ewą Kominek, a także z kierowniczką programową z Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności – Katarzyną Świątkiewicz.
W Nowym Roku kolejne spotkania integracyjne w ramach domivek, czyli międzykulturowych spotkań integracyjnych, podczas których gdańszczanki i gdańszczanie poznają ukraińskie zwyczaje i dzielą się polskimi tradycjami z nowymi sąsiadami – ukraińskim uchodźcami
W Nowym Roku kolejne spotkania integracyjne w ramach domivek, czyli międzykulturowych spotkań integracyjnych, podczas których gdańszczanie poznają ukraińskie zwyczaje i dzielą się polskimi tradycjami z nowymi sąsiadami – ukraińskim uchodźcami.
W ramach pierwszych domivek, zainicjowanych w zeszłym roku przez Lucynę Korytowską – ambasadorkę programu „Seniorzy w Akcji” z klubu Zdolnia Orunia, orunianki i Ukrainki wspólnie robiły na drutach, szydełkowały oraz gotowały pyszny barszcz ukraiński.
W ramach Domivki vol. 2, starzy i nowi mieszkańcy Gdańska ponownie spotykają się przy wspólnym stole. W grudniu piekli razem pierniczki i gotowali rosół według dawnego gdańskiego przepisu, a w czasie kolejnych spotkań styczniowych nauczą się tradycyjnych pieśni ukraińskich wspólnie z polsko-ukraińskim chórem Viryj.
Najbliższe domivki w styczniu. Harmornogram znajdziecie TUTAJ
***
Pierwsze domivki odbyły się w ramach programu „Seniorzy w akcji” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Domivka vol. 2 realizowana jest w ramach programu „Nowe relacje” finansowanego przez HelpAge International ze środków Fundacji Conrada N. Hiltona. Partnerem projektu jest Polskie Forum Migracyjne.
Edyta Mężyk – członkini zarządu Wodzisławskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, liderka Klubu Wolontariatu „Pomagamy”, realizatorka działań społecznych w projekcie „UTW dla społeczności”, ambasadorka programu „UTW-Seniorzy w Akcji” została Laureatką Roku w kategorii “Wolontariat indywidualny” w konkursie Wolontariusz Roku 2022 Subregionu Zachodniego Województwa Śląskiego!
Serdecznie gratulujemy i niezmiernie się cieszymy, że zaangażowanie Edyty w sprawy społeczne zostało kolejny raz docenione.
To wspaniała okazja, by przypomnieć wybrane inicjatywy realizowane przez Edytę:
Grażyna Lipko – animatorka z projektu „Zatrząś Łodzią w rytmie hip-hop”, realizowanego w ramach XV edycji konkursu „Seniorzy w akcji”, otrzymała w Łodzi wyróżnienie na XV Gali Wolontariatu w kategorii: Najaktywniejsi Wolontariusze 2022.
Serdecznie gratulujemy animatorom, grupie „Yoł Yoł Seniorzy” oraz organizacji wspierającej – Regionalnemu Centrum Wolontariatu “Centerko”.
I koniecznie zobaczcie najnowszy teledysk grupy, który został zaprezentowany podczas gali:
Więcej o projekcie i animatorach przeczytacie TUTAJ
Od października br. uczestniczki i uczestnicy projektu „Moja okolica, moja ulica” wspólnie „zatrzymują wspomnienia”. Przeglądają albumy zdjęć rodzinnych, dzielą się osobistymi historiami, poznają literaturę wspomnieniową, wracają do swoich dzielnic z okresu dzieciństwa, porównują, jak zmieniała się „ich okolica, ich ulica”, jak zmienił się Olsztyn i jego mieszkańcy. Swoje mikroopowieści oraz zdjęcia zbiorą i udostępnią w formie multimedialnej prezentacji. Pomysłodawczynią projektu jestBeata Brokowska-Ostrowska – olsztyńska dziennikarka, laureatka wielu konkursów dziennikarskich.
Beata Brokowska-Ostrowska
Autorka projektu odbywa również indywidualne spotkania. Poznała m.in historię Pani Basi i jej rodziny. Dowiedziała się, dlaczego jej dziadek zamieszkał po wojnie w innym domu niż sobie upatrzył i dlaczego stał się opiekunem mieszkających tam samotnych Niemek. Do dziś Pani Basia ma w domu obraz, który wisiał w mieszkaniu dziadków, a który zostawili uciekający z Olsztyna Niemcy.
Fot. Beata Brokowska-Ostrowska
W ramach projektu odbyły się warsztaty pisania. Uczestnicy dowiedzieli się, jak konstruować informację, jak szukać bohaterek i bohaterów tekstów, jak pisać, by tekst był ciekawy.
Fot. Beata Brokowska-Ostrowska
Z kolei na zajęciach fotograficznych prowadzący zwrócił im uwagę na symetrię, ekspozycję i kompozycję, wyjaśnił, co to jest złoty podział. Uczestnicy przetestują swoją wiedzę podczas spaceru fotograficznego ulicami Olsztyna.
Fot. Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”
Więcej informacji o bieżących działaniach realizowanych w ramach projektu znajdziecie na stronie organizacji wspierającej – Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”: CZYTAJ DALEJ
W dniach 7-9 września odbyły się spotkania i warsztaty dla ambasadorek i ambasadorów programu „Seniorzy w Akcji”.
W dniach 7-9 września odbyły się spotkania i warsztaty dla ambasadorek i ambasadorów programu „Seniorzy w Akcji”.
W czasie wydarzenia wspólnie świętowaliśmy 15-lecie programu. Był pyszny tort jubileuszowy i sentymentalne podsumowania, zwłaszcza ze strony ambasadorów, którzy najdłużej działają w klubie. Uroczyście przedstawiliśmy również nowe ambasadorki – Jolantę Woch i Zofię Cieślak.
Oprócz wspólnego świętowania, ambasadorzy zaprezentowali i podsumowali działania finansowane z mikrograntów, których celem była integracja lokalnych społeczności z migrantami z Ukrainy. Dyskutowaliśmy również na temat wyzwań dotyczących realizacji działań społecznych w środowiskach senioralnych i animacyjnych. Trenerka – Magdalena Latuch poprowadziła warsztaty wokół budowania grupy i włączającego przywództwa.
W ramach zjazdu uczestniczy brali również udział w warsztatach w przestrzeni Niewidzialnej Wystawy, zwiedzali Centrum Pieniądza oraz odwiedzili nowe biuro Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, gdzie prezeska stowarzyszenia i inni członkowie zespołu opowiedzieli o aktualnych i zbliżających się projektach realizowanych lub współrealizowanych przez organizację.
W dniach od 18-20 września w ośrodku rozwojowym „Oddechowo” w Urlach pod Warszawą odbyło się spotkanie tutorów programu „Seniorzy w akcji”.
W programie warsztatów znalazły się następujące tematy:
1) „Jestem” – warsztaty wokół zarządzania sobą w czasie (Martyna Kwiatkowska) 2) Prezentacja wyników raportu z ewaluacji programu „Seniorzy w akcji” ( Ewa Jagiełło) 3) „Jak treść raportu wpłynie na pracę tutorów programu „Seniorzy w akcji” – dyskusja moderowana (Małgorzata Stanowska) 4) „Kiedy ręce pracują głowa odpoczywa” – warsztaty rękodzielnicze (Marta Folga) 5) Sesja jogi relaksacyjnej (Anna Hausner) 6) Spotkanie w lokalnej bibliotece w Urlach z Anną Ziółkowską − prezeską Stowarzyszenia Miłośników Urli, którego celem m.in. jest ochrona i promocja oraz waloryzacja i polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami krajobrazowymi, historycznymi, kulturowymi i turystycznymi 7) Dyskusja wokół narzędzi pracy tutora i wyzwań na najbliższy rok
Po lekturze raportu tutorzy postawili sobie kilka pytań, na które wspólnie poszukiwaliśmy odpowiedzi:
I. Co nas jako tutorów zaintrygowało w raporcie w sposób szczególny? Co uważamy za szczególnie warte pogłębienia? II. Czy i w jaki sposób wnioski z raporty powinny przełożyć się na sposób pracy tutorów III. Jak Komunikować/mówić o projekcie na etapie rekrutacji. Na co zwracać uwagę w sposób szczególny. IV. Jakiego rodzaju kierunki działań i działania powinniśmy wspierać w ramach programu UTW-SWA
Spotkanie tutorów pokazało, jak bardzo rozmowy, wymiana doświadczeń, dyskusja w realu była nam potrzebna i zasilająca do pracy w nadchodzących miesiącach. Mamy nadzieję, że uda nam się spotkać ponownie na warsztatach i spojrzeć na program z nowej, ciekawej perspektywy.
Uczestnicy XV edycji programu „Seniorzy w akcji” spotkali się na II warsztatach, tym razem w wersji online. Szkolenie poprowadziła Magda Latuch. Spotkanie było okazją do lepszego poznania się, wymiany doświadczeń i umiejętności.
Uczestnicy zastanawiali się nad swoją rolą w kontekście budowania zespołów projektowych. Wymienili się radami oraz osobistymi i lokalnymi doświadczeniami. Animatorzy borykający się z trudnościami usłyszeli słowa wsparcia i zostali „wirtualnie poklepani po plecach”. Warsztaty uświadomiły nam, jak ważne są spotkania w gronie osób, które wiedzą, czym się zajmujemy, z czym się mierzymy. Już pracujemy nad programem styczniowego zjazdu. Nie pomożemy doczekać się spotkania na żywo – tak podsumowuje prowadząca warsztaty.
Wybrane opinie uczestników i uczestniczek warsztatów:
Bardzo miła atmosfera. Szczerze dzieliliśmy się problemami. Zyskaliśmy nową perspektywę.
Miło jest czuć wsparcie osób, które mają podobną potrzebę działania.
Jestem gotowa do pokonywania różnych wyzwań, które mogą się pojawić w trakcie realizacji projektu.
Bardzo dobre spotkanie, na wysokim poziomie merytorycznym, w miłej atmosferze. Temat spotkania: „Jak zbudować zespół i przyciągnąć do wspólnego działania” bardzo przydatny nie tylko w czasie realizacji projektu, ale również w dalszej działalności na rzecz społeczności lokalnych.
Kolejne warsztaty już w styczniu. Nie możemy się doczekać kolejnego spotkania.
Jak widzą siebie i swoje życie za 15 lat? Czy czują się seniorkami/seniorami? Kiedy ich zdaniem zaczyna się wiek senioralny?
W nawiązaniu do opublikowanego raportu “Seniorki i seniorzy w akcji − teraz i za 15 lat” poprosiliśmy Magdalenę Rosochacką-Gmitrzak − socjolożkę i gerontolożkę społeczną, adiunkt w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, członkinię zarządu „ę”, Jolantę Woch − koordynatorkę Klubu Seniorek i Seniorów Nowoczesnych przy Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Marcela Andino Veleza – koordynatora opieki geriatrycznej, założyciela firmy „Młodszy Brat” o osobiste przemyślenia dotyczące starości.
Zobaczcie film i dowiedzcie się, jakich odpowiedzi udzielili nasi rozmówcy.
Za 15 lat w wiek emerytalny będą wchodzić kolejne roczniki pokolenia X, a najstarsi millenialsi urodzeni w latach 80 mierzyć się będą z bliską perspektywą nowej fazy życia.
Dynamika współcześnie zachodzących zmian wskazuje, że otoczenie technologiczne i towarzyszące mu zjawiska społeczne, kulturowe oraz ekonomiczne tworzyć będą zmieniające się w czasie środowisko. Jacy zatem za 15 lat będą seniorki i seniorzy w Polsce? Jakie będą ich relacje z resztą społeczeństwa, z innymi pokoleniami? Czy i jak zmieni się sposób doświadczania i postrzegania starości? Odpowiedzi na te pytania publikujemy w najnowszym raporcie “Seniorki i seniorzy w akcji – teraz i za 15 lat. Wnioski z badania ewaluacyjnego”.
W raporcie poruszamy m.in. takie zagadnienia:
Jacy za 15 lat będą seniorzy i seniorki w Polsce?
Dlaczego i w jaki sposób seniorzy angażują się w działania społeczne?
Jaką wartość do szybko zmieniającego się świata będą wnosić w nieodległej przyszłości najstarsi dorośli?
Jak mówić o ludziach z najstarszych grup wiekowych, aby nie ograniczać czy wyłączać z reszty “sprawnie funkcjonującego” społeczeństwa? Silver, a może starszy dorosły?
Jak starsi dorośli odnajdą się na rynku pracy i jak będzie przebiegała wzajemna współpraca pracowników w różnym wieku?
Zażegnamy, a może wzmocnimy dyskryminację, ageizm i nierówności społeczne?
Jak będzie wyglądać życie seksulalne seniorów? Czy to temat tabu?
Jak będzie wyglądać sytuacja mieszkaniowa – będziemy mieć współlokatora, a może zamieszkamy z dziećmi?
Zainspirowani okrągłym jubileuszem postanowiliśmy przeprowadzić ewaluację konkursu. Zebraliśmy analizy i wynikające z nich wnioski, którymi teraz chcemy się podzielić.
Piętnastolecie to jednocześnie dobra okazja, aby spróbować spojrzeć w przyszłość i poszukać odpowiedzi na to, z jakimi wyzwaniami społecznymi i kulturowymi przyjdzie nam się mierzyć w kolejnych 15 latach.
W raporcie wypowiedziało się także wielu ekspertów, którzy dzielą się swoimi przemyśleniami na temat przyszłych seniorów i ich funkcjonowania w społeczeństwie. O czym mówią?
“W przyszłości jeszcze rzadziej będziemy funkcjonować w związkach trwających do grobowej deski, prognozowany jest wzrost odsetka rozwodów, mniej będzie dorosłych dzieci, które będą w stanie podejmować trud opieki czy wspierania starych rodziców. Tu widzę wielki potencjał właśnie grup rówieśniczych, nazywanych przez socjologów kazusem Friends, nawiązującym do tytułu popularnego serialu. Zatem rozwiązania cohousingowe jako wizja raczej niespokojnej niż spokojnej starości, to jest to!”
Magdalena Rosochacka-Gmitrzak
“Zaniknie podział na etapy życia, przejście na emeryturę nie będzie cezurą, emerytura taka, jaką znamy, czyli koniec pracy i lata pobierania pieniędzy z ZUS-u, nie będzie czymś powszechnym (o ile w ogóle możliwym – prawdopodobnie przejdziemy na emerytury obywatelskie, ale raczej nie w ciągu 15 lat). Po pierwsze mało kto będzie mógł wyżyć z emerytury, po drugie stanie się naturalne, że uczymy się, rozwijamy i pozostajemy aktywni przez całe życie. Świat będzie dawał tyle możliwości różnych doświadczeń, że mało kto zechce z tego rezygnować
Aleksandra Laudańska
Konkurs „Seniorzy w akcji” realizowany jest przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” w ramach Programu „Uniwersytety Trzeciego Wieku – Seniorzy w akcji” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
XV edycja Konkursu „Seniorzy w Akcji” – dotacje przyznane!
Komisja Konkursu złożona z niezależnych ekspertów zdecydowała o przyznaniu dotacji na realizację 21 projektów. Łączna kwota przyznanych dotacji wyniosła 259 875 złotych.
W niektórych projektach Komisja rekomendowała dofinansowanie pod warunkiem dopracowania wniosków i wprowadzenia rekomendowanych zmian. Wszyscy autorzy zwycięskich projektów otrzymają drogą mailową listy od Komisji Konkursowej z uwagami merytorycznymi, uwagami do budżetu i wskazówki do dalszej realizacji.
Autorom i organizacjom wspierającym gratulujemy i życzymy powodzenia w realizacji zaplanowanych działań!
Konkurs „Seniorzy w akcji” jest realizowany przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Poniżej lista wybranych projektów (wg tytułów, w porządku alfabetycznym):
Crazy babki
Dawne i nowe zabawy podwórkowe czyli Ballada o Kulaniu Felgi
Jak dyskutować
Jak się żenić to się żenić – rekonstrukcja wesela z PRL-u
KLUB IN TEMPO NOVA – szybki szlak do integracji polsko-ukraińskiej
Kuchnie świata
Moja ulica, moja okolica
Moja i Twoja kuchnia-jak smakują polsko-ukraińskie pierogi
Członkinie z klubu ZDolna Orunia chciały nawiązać bliższy kontakt z Ukrainkami − nowymi mieszkankami Gdańska. W tym celu zainicjowały oruńskie domivki. Lucyna Korytowska – ambasadorka programu „Seniorzy w akcji”, animatorka wielu fantastycznych projektów społecznych opowiada w wideo o wspólnych działaniach międzykulturowych.
Domivki w Ukrainie to miejsca/świetlice spotkań międzypokoleniowych, gdzie można miło i twórczo spędzić czas. Oruńska domivka jest nie tylko międzypokoleniowa, ale również międzykulturowa. W czasie spotkań gdańszczanki i Ukrainki, pod hasłem „Co nas łączy, a nie dzieli” poznają swoją kulturę i obyczaje, a także dzielą się swoimi pasjami. Zaczęły od robótek szydełkowych. Dotychczas większość robótek orunianki robiły na drutach, dzięki domivce nauczyły się robić na szydełku sznurkowe torebki. Teraz każda z uczestniczek jest dumną posiadaczką takiej torby, która towarzyszy im w codziennych zakupach.
Szczególną satysfakcję dały im warsztaty kulinarne, polegające na wspólnym gotowaniu barszczu ukraińskiego oraz lepieniu pierogów. Zdaniem Lucyny – inicjatorki spotkań były to „wspaniałe międzykulturowe spotkania, podczas których panie wymieniały się przepisami, poradami kulinarnymi. Było gwarnie (na każde z 7 spotkań przybywało ok. 20 osób), radośnie i baaardzo smacznie”.
Zdjęcia: Alicja Szulc
Działania realizowane w maju i czerwcu 2022 roku w ramach programu „Seniorzy w akcji” i dodatkowych grantów przyznanych przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności po wybuchu wojny w Ukrainie.
Krystyna oraz Piotr Krzyżanowscy – liderzy projektów realizowanych w ramach konkursu „Seniorzy w akcji”, zaraz po wybuchu wojny w Ukrainie, przygotowali wspólnie ze społecznością lokalną miejsca noclegowe dla uchodźców oraz zagospodarowali czas wolny przybyłych do Wysina ukraińskich rodzin. W wideo dzielą się doświadczeniami na temat inicjatyw społecznych łączących seniorów i migrantów.
Alicja Szulc
Krystyna i Piotr, we współpracy z fundacją „Słoneczna Galeria”, przeprowadzili różne działania o charakterze świetlicowym (robienie kwiatów z bibuły i mydełek zapachowych, dekorowanie tac techniką decoupage, zdobienie świec i pisanek, dekorowanie palm) oraz zorganizowali zajęcia kulinarne związane ze świętami Wielkanocnymi. Najbardziej są zadowoleni z pozytywnych emocji wzbudzanych zarówno u dorosłych uczestników, jak również ich dzieci, zwłaszcza, że były to osoby, które doświadczyły traumy wojny oraz izolacji od swojej ojczyzny.
Edyta Mężyk – ambasadorka z klubu „Seniorzy w akacji”, we współpracy z Wodzisławskim Uniwersytetem Trzeciego Wieku, seniorkami z Klubu Wolontariatu „Pomagamy”, lokalnym MOSiRemoraz z dziećmi i młodzieżą z Ukrainy oraz z Wodzisławskiej Placówki Wsparcia Dziennego „Dziupla”, przeprowadziła 3 wydarzenia mające na celu zwiększenie świadomości ekologicznej. W marcu 2022 r. zainicjowała m.in. wspólne sprzątanie świata.
Działania zostały zrealizowane w ramach dodatkowych środków Polsko-Amerykańskiej Fundację Wolności.
Pięknie dziękujemy wszystkim uczestnikom za udział w spotkaniach z Komisją i podzielenie się swoimi pomysłami na działania społeczne. Rozmowy z autorami projektów były dla nas niezwykle ciekawe. Żałujemy, że nie możemy wesprzeć realizacji wszystkich pomysłów, z którymi mieliśmy okazję się zapoznać. Do udziału w III etapie Komisja wybrała 25 inicjatyw, najbardziej zgodnych z celami Konkursu.
Zgodnie z regulaminem, w kolejnym etapie Konkursu, nasi eksperci spotkają się z autorami wybranych projektów na trzydniowych warsztatach w Warszawie. Celem spotkań będzie wspólna praca (animatorów i ekspertów) nad dopracowaniem pomysłów zgłoszonych na Konkurs. Podczas warsztatów i indywidualnych konsultacji powstaną projekty, z których 21 wybierzemy do realizacji w ramach XV edycji programu „Seniorzy w akcji”. Szczegółowe informacje na temat warsztatów prześlemy autorom pomysłów drogą mailową.
Po warsztatach (w ciągu 14 dni, od daty zakończenia Inkubatora Pomysłów tj. do 18 lipca 2022 r.) animatorzy będą składać wnioski o dotację, zawierające opis projektu i budżet.
LISTA PROJEKTÓW ZAKWALIFIKOWANYCH DO III ETAPU KONKURSU „SENIORZY W AKCJI
Jak się żenić, to się żeni – Grażyna Kabała i Agnieszka Włodarczyk (Suchedniów woj. świętokrzyskie);
Szydełkowy Streetart – Janina Gołębska i Anna Waksmundzka (Baszowice woj. świętokrzyskie);
Debaty oksfordzkie Wokół kultury dyskusji – Zdzisław Szkutnik i Aleksandra Auksztulewicz (Poznań, woj. wielkopolskie);
Okiem smartfona na industrialną przyrodę – Janina Piwowarczyk i Patryk Ossman (Katowice, woj. śląskie);
Moja ulica, moja okolica – Beata Brokowska-Ostrowska (Olsztyn, woj. warmińsko-mazurskie);
Stare i nowe zabawy podwórkowe – Andrzej Chłapecki (Bytom, woj. śląskie);
Zabawy z „brodą” z lat 60 XXw – Barbara Bednarek-Mazur i Małgorzata Bednarek (Kośmidry, woj. śląskie);
Twoja i moja Kuchnia – Dorota Bedyniak-Walaszczyk i Marlena Sońta (Młynary, woj. łódzkie);
Sfastrygowani 2 – Barbara Carzyńska i Sylwia Zając (Kobyłka; woj. mazowieckie);
Pora na kabarecik – Jolanta Radwańska (Warszawa, woj. mazowieckie);
Kuchnie świata – Jose Luis Sosa Estanga, Wrocław, woj. dolnośląskie);
Integracyjny klub dyskusyjny – English Of course! – Barbara Świętochowska i Barbara Południak (Łódź, woj. łódzkie);
…albo chybił, albo trafił. – Walentyna Suszcz i Karina Jaroszewicz (Orla, woj. podlaskie);
Wspomnienia na przyszłość. Interaktywny przewodnik po sołectwie – Marek Pietrzak (Gołogóra woj. zachodniopomorskie);
Zatrząś Łodzią w rytmie hip-hop – Grażyna Lipko i Seweryn Obałka (Łódź, woj. łódzkie);
Piękno nie ma wieku – Zofia Karlikowska i Edyta Estkowska (Osięciny, woj. kujawsko-pomorskie);
Międzypokoleniowe cyfrowe wariacje – Karol Gałecki i Paulina Nowakowska (Stare Babice, woj. mazowieckie);
Z szydełkiem do ludzi – Małgorzata Kapiec i Kinga Śniegoska (Tomaszów Mazowiecki, woj. łódzkie);
Roszczep pasji i talentów – Halina Adamska (Roszczep, woj. mazowieckie);
Połączeni muzyką – Andrzej Korzeń (Kraków, woj. małopolskie);
Przywrócić uśmiech – Maria Montegu i Dominka Sara Jakubowska (Tczew, woj. pomorskie);
Z technologią za pan brat – Maria Brodniewicz i Klaudia Górska (Skoczów, woj. śląskie);
Gniazdo – seniorzy w trosce o rodzime ptaszęta – Helena Zabrzewska i Agnieszka Zabrzewska (Malczyce, woj. dolnośląskie);
Utrwalamy wspomnienia pionierów polskiego złota – Jan Palacz (Tarnobrzeg, woj. podkarpackie);
Seniorzy dla Ukrainy – Ewa Kaszubowska i Grzegorz Kaszubowski (Siemianowice Śląskie, woj. śląskie).
Bardzo dziękujemy wszystkim autorkom i autorom za nadesłane pomysły na działania społeczne w ramach XV konkursu „Seniorzy w akcji”. Otrzymaliśmy w tym roku 217 listów intencyjnych. Członkowie Komisji zakwalifikowali 64 pomysły do II etapu. Autorów wybranych projektów zapraszamy na spotkanie online z Komisją Konkursową. Spotkania odbędą się w dniach od 1 do 7 czerwca 2022. Każdy z autorów pomysłu otrzyma mail z zaproszeniem na spotkanie wraz z linkiem do logowania na platformę Zoom.
Spotkanie z członkami Komisji będzie okazją do bliższego zaprezentowania pomysłu oraz przedstawienia osobistych motywacji do działania, obszarów i skali zaangażowania w działania osób starszych.
Na podstawie przeprowadzonych rozmów wyłonimy 24 pomysły na projekty, a autorów działań zaprosimy na przełomie czerwca i lipca do Warszawy na trzydniowe warsztaty o nazwie Inkubator Pomysłów. Po zakończeniu warsztatów uczestnicy będą mieli 14 dni na złożenie wniosku na projekt (III etap konkursu).
Do udziału w jednym dniu warsztatów, zaprosimy również przedstawicieli organizacji wspierających.
Polska muzyka eksperymentalna jest tematem fascynującym dla kilku generacji. Łączy miłośników techniki i polskiej myśli inżynieryjnej, producentów dźwięku, historyków, kompozytorów i wykonawców. W ramach programu „Seniorzy w akcji” oraz Klubu Seniorek i Seniorów Nowoczesnych – wspólnoty osób zainteresowanych sztuką współczesną przy warszawskim Muzeum Sztuki Nowoczesnej powstało Koło Sympatyków Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Zapraszamy do obejrzenia wideo z udziałem sympatyków Studia.
Zdjęcia z pierwszego Zjazdu Koła Sympatyków Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia autorstwa Alicji Szulc: ZOBACZ
Zakończyliśmy rekrutację do 15. edycji konkursu „Seniorzy w akcji”. Wpłynęło do nas aż 217 listów intencyjnych! Bardzo się cieszymy i pięknie dziękujemy za wszystkie zgłoszenia oraz zaangażowanie. Do 24 maja zamieścimy na stronie wyniki I etapu konkursu. Poszczególne etapy konkursu opisujemy w harmonogramie: Seniorzy w Akcji » Harmonogram
Małgorzata Stanowska – koordynatorka konkursu „Seniorzy w akcji oraz Lucyna Korytowska – ambasadorka tego konkursu, realizatorka projektów w poprzednich latach opowiadały o działaniach społecznych w audycji Roberta Łuchniaka w RDC. Lucyna otrzymała również mikrogrant na działania, włączające uchodźczynie i uchodźcami z Ukrainy.
Zapraszamy do udziału w spotkaniu informacyjnym online dot. XV edycji konkursu „Seniorzy w akcji”. Spotkanie odbędzie się w 2 terminach do wyboru: 31 marca (godz. 11) lub 4 kwietnia (godz. 18).
Serdecznie zapraszamy do udziału w spotkaniu informacyjnym online dot. XV edycji konkursu w poniedziałek, 4 kwietnia o godz. 18:00.
Adresujemy je do osób indywidualnych oraz instytucji kultury, które chciałyby uzyskać więcej informacji przed wysłaniem formularza zgłoszeniowego.
Spotkanie odbędzie się na platformie Zoom. Jeśli nie korzystałaś/eś wcześniej z tej platformy, zapoznaj się z wideo instruktażowym, jak dołączyć do spotkania: TUTAJ).
Zgłoszenia przyjmujemy przez formularz online: https://forms.gle/jK9tdXtpogrtym117 do niedzieli 3 kwietnia br. do 16:00. Po tym terminie zgłoszenie może nie zostać rozpatrzone/przyjęte. Dzień przed oraz ok. 30 minut przed spotkaniem wyślemy link do spotkania (uprzejma prośba o sprawdzenie, czy wiadomość nie trafiła do spamu).
PLAN SPOTKANIA
1. Prezentacja założeń konkursu (Małgorzata Stanowska – koordynatorka programu Seniorzy w akcji) 2. Pytania i odpowiedzi
Czas trwania spotkania: ok. 60 min.
Przypominamy, że w tegorocznej edycji można zgłaszać pomysły na działania, będące odpowiedzią na aktualne problemy społeczne, w tym wspierające migrantów i uchodźców z Ukrainy. Więcej o preferowanych tematach: https://seniorzywakcji.pl/rekrutacja/biezaca-edycja/
Konkurs „Seniorzy w akcji” realizowany jest przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” w ramach Programu „Uniwersytety Trzeciego Wieku – Seniorzy w akcji” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Mamy przyjemność poinformować, że do spotkania na temat XV edycji konkursu Seniorzy w Akcji, w dn. 31 marca (czw.) o godz. 11:00 dołączy Anna Dąbrowska – prezeska stowarzyszenia Homo Faber .
W tegorocznej edycji konkursu można zgłaszać pomysły na projekty, będą odpowiedzią na aktualne wyzwania społeczne, w tym włączające migrantki i migrantów, uchodźczynie i uchodźców z Ukrainy oraz innych miejsc. W drugiej części spotkania Ania podzieli się swoimi doświadczeniami i przedstawi ogólne zasady realizacji projektów integracyjnych.
Udostępniamy materiał opublikowany przez NGO.pl, w którym Anna Dąbrowska przedstawia ogólne zasady realizacji projektów integracyjnych z udziałem uchodźczyń i uchodźców.
Pomysły na aktywności społeczne podejmowane przez osoby starsze na rzecz otoczenia, będące odpowiedzią na aktualne problemy społeczne, w tym wspierające migrantów i uchodźców z Ukrainy można zgłaszać w 15. edycji konkursu “Seniorzy w akcji”.
Emilia, aktywna emerytka i animatorka z Podkowy Leśnej, organizuje mieszkańcom swojej społeczności lokalnej, podzielonej przez dwie miejskie inwestycje, warsztaty z porozumienia bez przemocy, dramy oraz ruchu improwizowanego. W warunkach zagrożeń i niepewnej przyszłości przywraca przekonanie o tym, jak ważne są poczucie wspólnoty i wsparcie grupy. Pomaga w odbudowaniu poczucia dobrostanu. Pan Andrzej, emerytowany nauczyciel ze Starachowic, wspólnie z młodszym animatorem Piotrem, aktywizują seniorów poprzez angażowanie ich w wolontariat wspierający osoby z zespołem Aspergera oraz ich rodziny. Grażyna i Anna, by zminimalizować skutki pandemii oraz wykluczenia osób starszych, stworzyły mobilną strefę gier i zabaw, pokazując dawne sposoby aktywnego spędzania czasu. Już ponad 400 projektów z całej Polski zostało zrealizowanych we współpracy z Towarzystwem Inicjatyw Twórczych „ę” w ramach programu „Uniwersytety Trzeciego Wieku – Seniorzy w akcji” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Konkurs to narzędzie dla osób, które w swoim najbliższym otoczeniu, w swoich sąsiedztwach czy miejscowościach widzą pole dla swojego zaangażowania, są przekonane, że ich działanie sprawi, że będzie to lepsze miejsce do życia, to narzędzie dla tych, którzy chcą budować lokalne ojczyzny bardziej przyjazne, solidarne i odpowiadające na potrzeby każdego mieszkańca. Szukamy osób, które razem nami gotowe są pokazywać, jaką siłę ma społeczeństwo obywatelskie – opowiada Katarzyna Świątkiewicz, kierownik programowa Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Wsparcie dla osób starszych zaangażowanych społecznie
U podstaw konkursu „Seniorzy w akcji” leży chęć znalezienia ciekawych pomysłów na projekty angażujące mieszkańców społeczności lokalnych w tematy ważne społecznie. Konkurs pokazuje, że osoby starsze to nie tylko odbiorcy oferty do nich kierowanej, ale także pomysłodawcy i realizatorzy działań w swojej okolicy. W projektach „Seniorów w akcji” to właśnie oni pełnią funkcję animatorów projektów, koordynatorów i menedżerów.
Od lat wspieramy zaangażowanie seniorów w ważne sprawy społeczne. Osoby starsze mogą wnieść wiele do lokalnej społeczności i odpowiedzieć na wyzwania chociażby tak wielkie, jak związane z przybywającymi do Polski uchodźcami z Ukrainy, reagując na potrzebę długofalowego wsparcia w odnajdywaniu się w zupełnie nowych warunkach – mówi Marta Białek-Graczyk, prezeska Towarzystwa Inicjatyw Twórczych “ę”.
Zgłaszane pomysły na projekt powinny mieścić się w co najmniej jednym z czterech obszarów:
działania wzmacniające aktywne uczestnictwo osób starszych w życiu społecznym;
działania osób starszych na rzecz środowiska i klimatu;
działania nakierowane na tworzenie i wykorzystanie nowych technologii w kreowaniu świata przyjaznego osobom starszym (np. narzędzia internetowe, komunikatory, aplikacje mobilne itp.);
działania edukacyjne i kulturalne.
Mile widziane są również inicjatywy, które włączają i wychodzą naprzeciw potrzebom najstarszych mieszkańców danej społeczności, osób w tzw. czwartym wieku oraz wspierają aktywność starszych mężczyzn.
W związku z przybywającymi do Polski uchodźcami z Ukrainy, ale także migrantami i uchodźcami z innych miejsc, zgłaszać można pomysły, które:
wspierają osoby z doświadczeniem migracji, sprzyjają integracji cudzoziemców przybywających do Polski i przebywających już na terenie naszego kraju oraz pomagają włączać te osoby w życie społeczności lokalnych. Należy pamiętać, że w konkursie wykluczone są inicjatywy podejmujące zbiórki rzeczy i zrzutki pieniężne;
mają charakter antydyskryminacyjny, promują wielokulturowość, zagadnienia z zakresu praw człowieka i tolerancję.
Jak się zgłosić?
Konkurs skierowany jest do osób starszych oraz par międzypokoleniowych (osoba 60+ i osoba młodsza o co najmniej 25 lat) we współpracy z organizacją pozarządową lub instytucją, która pełni rolę podmiotu aplikującego o dotację (np. Uniwersytet Trzeciego Wieku, fundacja, stowarzyszenie, dom kultury). Konkurs ma przyjazną formułę. Do wzięcia udziału nie jest potrzebne doświadczenie w pisaniu projektów. Procedura jest bardzo uproszczona. Liczy się pomysł, chęć do działania i umiejętność współpracy z ludźmi. Autorzy projektów otrzymają silne wsparcie merytoryczne. Nie tylko zrealizują swój pomysł pod okiem ekspertów, ale również rozwiną się jako lokalni liderzy i animatorzy. W ramach konkursu można uzyskać dotację w wysokości do 15 000 zł. Ale nie sama dotacja jest tu najważniejsza. Uczestnicy konkursu otrzymają wsparcie w realizacji projektu poprzez warsztaty, szkolenie finansowe oraz współpracę z ekspertami i tutorami. Będą mieli też okazję do rozwoju swoich inicjatyw podczas Inkubatora Pomysłów.
Do Konkursu zapraszamy pasjonatów, osoby, które mają pomysł na działanie społeczne i chcą pracować nad jego rozwojem przy wsparciu ekspertów, doświadczonych animatorów i innych uczestników konkursu. Osoby, które chcą nabywać umiejętności przydatne w ich aktywności społecznej. Zapraszamy również organizacje, które pragną wspierać tych pasjonatów – odkrywać i wykorzystywać zasoby drzemiące w mieszkańcach swoich społeczności – mówi Małgorzata Stanowska, koordynatorka konkursu „Seniorzy w akcji” z Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę”.
Aby zgłosić się do konkursu, należy wypełnić formularz listu intencyjnego: TUTAJ Składanie listów intencyjnych trwa do 15 kwietnia 2022 roku.
Konkurs „Seniorzy w akcji” realizowany jest przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” w ramach Programu „Uniwersytety Trzeciego Wieku – Seniorzy w akcji” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
11 marca w Wodzisławiu Śląskim, w uroczej sali Centrum Aktywności Społecznej w zabytkowym budynku dworca kolejowego, z inicjatywy Edyty Mężyk – ambasadorki programu „UTW-Seniorzy w Akcji” odbyło się spotkanie informacyjne dotyczące konkursu „Seniorzy w Akcji”.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Wodzisławiu Śląskim oraz organizacji pozarządowych z okolic Wodzisławia i Rybnika. Koordynatorka Konkursu Małgorzata Stanowska opowiedziała o konkursie i zasadach uczestnictwa, a animatorzy z poprzednich edycji: Staszek i Joanna Bulandrowie z Rybnika – ambasadorzy SWA podzielili się swoimi doświadczeniami. Joanna zaprezentowała także swój film pt. „28 dzielnica” o działalności klubu 28 dzielnica – 28 район – dawnym miejscu spotkań mniejszości narodowych Rybnika, który obecnie stał się centrum logistycznym dla uciekających przed wojną w Ukrainie.
Spotkanie zakończyła dyskusja na temat form angażowania się seniorów, ich włączania w rozwiązywanie bieżących problemów społecznych i zaangażowania we współpracę międzypokoleniową.
Pięknie dziękujemy Edycie za organizację i gościnę.
Integracja, praca nad rozwojem kompetencji liderskich, warsztaty fotograficzne, a przede wszystkim dobra zabawa i bycie razem wbrew trudnym okolicznościom. Dzielimy się wideorelacją z warsztatów liderskich, organizowanych w ramach XIV edycji programu „Seniorzy w akcji”. Jeszcze raz dziękujemy za wspólne chwile.
Trwa badanie ewaluacyjne programu Seniorzy w Akcji, które dla nas realizują badacze z firmy Qualio. W związku z badaniem uprzejmie prosimy animatorki i animatorów oraz przedstawicielki i przedstawicieli instytucji wspierających, realizujących projekty w latach 2017-2021 o wypełnienie ankiety ewaluacyjnej. Wyniki pozwolą nam udoskonalić nasze działania w kolejnych edycjach.
13-15 stycznia 2022 r. animatorzy projektu Seniorzy w Akcji spotkają się na warsztatach liderskich w Warszawie.
W programie m.in.:
13-15 stycznia animatorzy XIV edycji programu Seniorzy w Akcji spotkali się na warsztatach liderskich w Warszawie.
Program obejmował m.in.:
Metody i narzędzia integrowania zespołów projektowych;
Angażowanie siebie i innych – czyli wzmacnianie mojego potencjału oraz kompetencji na rzecz rozwoju grupy i projektu;
W jaki sposób obrazem opowiadać o naszych działaniach w projektach społecznych;
Zielony Lider w projektach społecznych – czyli chwila eko-namysłu nad naszymi działaniami.
Nasi trenerzy: Dorota Ogrodzka, Marta Henzler, Alicja Szulc i Katarzyna Wolszczak.
Warsztaty były świetną okazją do wymiany doświadczeń pomiędzy animatorami, inspirujących dyskusji, rozmów z koordynatorką projektu – Małgorzatą Stanowską i z członkinią zarządu „ę” – Ewą Kominek, a także z kierowniczką programową z Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności – Katarzyną Świątkiewicz. W warsztatach wzięły udział także członkinie zespołu Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” – Aleksandra Weyna i Oksana Kolysnyk.
Członkowie zespołu tutorskiego zapoznali się z projektami, a następnie spotkali z animatorami projektów. Były to pierwsze spotkania zapoznawcze, zorganizowane na platformie Zoom. Zespół tutorów tworzą w tej edycji: Ewa Kominek, Magdalena Rosochacka-Gmitrzak , Marcin Lićwinko, Joanna Kubicka, Karolina Śmigiel, Marta Wójcicka, Marta Białek-Graczyk i Małgorzata Stanowska.
Tutor to osoba wspierająca animatorów dofinansowanych projektów w realizacji działań. Tutoring odbywa się w cyklu comiesięcznych konsultacji, przez cały okres trwania projektu. Rolą tutora jest dzielenie się swoją wiedzą i doświadczeniem z animatorami i organizacjami wspierającymi. Tutor to osoba, która bezpośrednio pracuje z animatorem/animatorami nad rozwojem, realizacją i ewaluacją jego/ich projektu:
Tutor dzieli się z animatorami swoim doświadczeniem, wiedzą, własnym oglądem sytuacji. Jest wyzwalaczem autorefleksji animatora.
Pomaga animatorce/animatorowi znaleźć odpowiedz na pytanie: kim jest i jaka jest jego rola w projekcie.
Praca tutora nie jest udzielaniem rad ani dawaniem gotowych rozwiązań. To praca nakierowana na dialog, przekaz doświadczenia, rozmowę, która pozwala na rozwojowy ogląd sytuacji w projekcie i wspólnie szukanie rozwiązań.
W dniach 1 i 5 października 2021 odbyło się online szkolenia finansowe dla animatorów i osób odpowiedzialnych za stronę finansową projektów realizowanych w ramach XIV edycji programu.
Warsztaty prowadziły Katarzyna Adamska-Dudkiewicz i Małgorzata Stanowska. W czasie spotkania omówiono ogólne warunki realizacji umów dotacyjnych, zasady wizyt studyjnych i wizyt Latających Animatorów i Latających Socjologów, sprawozdawczość projektową.
Uczestnicy warsztatów pogłębili swoją wiedzę w zakresie wkładu własnego (finansowego i rzeczowego), formalności dot. zmian w budżecie, aneksowania umów, płatności i refundacji w projekcie, prowadzenia dokumentacji wydatkowania środków dotacji (opisywanie dokumentów, archiwizacja itd.).
Na zakończenie podzielili się swoimi refleksjami nt. organizacji spotkania. Ankieta ewaluacyjna potwierdziła potrzebę stałego doskonalenia swoich umiejętności w zakresie prowadzenia dokumentacji finansowej oraz aktualizacji wiedzy zarówno przez prowadzących organizacje pozarządowe, jak i pracowników instytucjach kultury. Spotkanie było dobrą okazją do wymiany doświadczeń i podnoszenia kompetencji.
We wrześniu odbyły się w Warszawie warsztaty animatorów projektów zrealizowanych w ramach 13.edycji programu „Seniorzy w akcji” oraz członków Klubu SWA.
Uczestnicy spotkania dzielili się swoimi doświadczeniami i sukcesami w realizacji projektów społecznych. Prezentowali zdjęcia oraz filmy dokumentujące działania na różnych etapach projektów. Z jednej strony dokumentacje ukazywały potencjał środowisk senioralnych, a z drugiej trud pokonywania barier, jakie niósł ze sobą okres pandemii.
Po raz pierwszy, po wielu miesiącach pracy i komunikacji online, uczestnicy mogli wymienić się na żywo swoimi przemyśleniami, refleksjami na temat pełnienia ról liderów w swoich środowiskach senioralnych. Rozmawiali o współpracy w tym trudnym okresie z organizacjami wspierającymi i instytucjami kultury na swoim terenie.
Jak zwykle w ramach programów SWA odbyły się warsztaty rozwojowe. Zarówno animatorzy, jak i Ambasadorzy spotkali się na warsztatach „Z przeszłości ku przyszłości” prowadzonych przez Konrada Sobczyka. W czasie zajęć ponownie prześledzili swoje ścieżki rozwoju umiejętności liderskich i sformułowali wyzwania, które chcieliby podjąć w przyszłości.
Te trzy dni spędzone razem pomogły nam na nowo poczuć się jedną grupą, jedną „rodziną” SWA.
Filmy przyrodnicze nagrywane przez seniorów dla przedszkolaków, warsztaty wysiewania ziół dla małych i dużych, warsztaty kreatywnego pisania dla osób w wieku 55+ i wspólne sianie społecznej łąki. To wszystko udało się zrealizować w Dobczycach na przekór pandemii w ramach projektu „Po-łączeni siejemy możliwości”.
Przez pół roku, pod czujnym okiem animatorek: Justyny Szawary, bibliotekarki oraz Małgorzaty Bartnik, dyrektor Przedszkola Samorządowego nr 3 w Dobczycach, dzieci oraz seniorzy przygotowywali się do wysiania społecznej łąki. Nagrywali edukacyjne filmy, uczyli się wysiewać zioła, a nawet… pisać bajki! Wszystko po to by wspólnie spotkać się w czerwcu i założyć łąkę – „zasianą sercem ku radości natury”.
Mimo obostrzeń i trudności uczestnicy nie tylko zrealizowali wiele działań, ale przede wszystkim nawiązali piękne międzypokoleniowe relacje.
Oto działania, które udało się zrealizować w Dobczycach:
– nagranie z grupą seniorów cyklu przyrodniczych filmów:
– cykl warsztatów siania ziół dla małych i dużych,
– warsztaty kreatywnego pisania dla osób w wieku 55+,
– stworzenie pomysłu na napisanie bajki w formie teatrzyku kamishibai. Jej autorką jest Marta Grucela,
– przedszkolaki z dobczyckich placówek wysiały zioła dla seniorów, przygotowały kule nasienne i ozdobiły skrzyneczki, które osobiście trafiły do rąk najstarszych,
– przygotowanie terenu pod społeczną łąkę kwietną i wspólne rozwijanie wiedzy na temat zakładania łąk kwietnych,
– ubarwieni łąki cytatami,
– na przekór pandemii starsi nagrali swoimi telefonami wiersz-zaproszenie do wysiania łąki („Jak tu stworzyć dom owadom?” autorstwa Marty Gruceli),
Klub Seniorek i Seniorów Nowoczesnych włącza osoby starsze do odbioru sztuki współczesnej, inspiruje do własnych odkryć i aktywności, wzmacnia wzajemne relacje. Działa przy Towarzystwie Przyjaciół MSN od września 2020 roku i powstał dzięki XIII edycji grantowego konkursu „Seniorzy w akcji” zorganizowanego przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” oraz Polsko-Amerykańską Fundację Wolności.
Klubowe wydarzenia wyposażają klubowiczki i klubowiczów w narzędzia interpretacyjne, pomagające w odbiorze sztuki współczesnej, która często bywa postrzegana jako trudna i niezrozumiała. W ramach projektu odbywają się wykłady o sztuce współczesnej, powiązane z nimi warsztaty plastyczne pobudzające kreatywność, seminaria filozoficzne, spotkania z artystkami i artystami.
Działalność Klubu ma sprzyjać tworzeniu się więzi towarzyskich opartych na pasji do sztuki współczesnej, dlatego organizowane są wyjścia do instytucji kultury, aby wspólnie zwiedzać wystawy w muzeach i galeriach sztuki oraz spacery architektoniczno-sentymentalne po Warszawie. Ważnym aspektem działalności Klubu SiSN jest pobudzanie aktywności seniorek i seniorów przez umożliwienie im realizacji własnych pomysłów i projektów.
W warunkach pandemicznych działalność Klubu SiSN przeniosła się do Internetu. Seniorki i seniorzy wspólnie eksplorują świat sztuki współczesnej na prywatnej grupie na Facebooku. Wirtualna działalność Klubu otworzyła przed projektem nowe możliwości: seniorki i seniorzy uczestniczą w spotkaniach online, debatach, wykładach i warsztatach. Klubowiczki i klubowicze dzielą się własną twórczością artystyczną, dyskutują oraz komentują zamieszczane materiały o sztuce współczesnej. Pomimo dystansu udało się podtrzymywać więzi towarzyskie dzięki wirtualnej działalności Klubu.
W przyszłości seniorki seniorzy będą angażować się w życie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, dzięki współpracy przy funkcjonowaniu wystaw i tworzeniu programu towarzyszącego.
Od czasu zakończenia XIII edycji ” Seniorów w akcji” Klub Seniorek i Seniorów Nowoczesnych wszedł na stałe do programu Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i jego jest przez Muzeum finansowany.
Szczegółowych informacji na temat działania Klubu udziela obecnie Muzeum: https://artmuseum.pl/pl/news/klub-seniorek-i-seniorow-nowoczesnych
Komisja Konkursu, złożona z niezależnych ekspertów, przyznała dotacje na realizację 22 projektów. Łączna kwota przyznanych dotacji wyniosła 271 950 PLN. Wśród nagrodzonych projektów znalazły się następujące:
W wybranych projektach Komisja rekomendowała dofinansowanie pod warunkiem dopracowania wniosków i wprowadzenia rekomendowanych zmian.
Wszyscy autorzy zwycięskich projektów otrzymają drogą mailową listy wraz z uwagami i wskazówkami dotyczącymi dalszej realizacji.
Wszystkim uczestnikom XIV edycji Konkursu „Seniorzy w akcji” dziękujemy za współpracę. Autorom nagrodzonych projektów gratulujemy i życzymy powodzenia w realizacji zaplanowanych działań!
Konkurs „Seniorzy w akcji” realizowany jest przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Pięknie dziękujemy wszystkim uczestnikom za udział w spotkaniach z Komisją i podzielenie się swoimi pomysłami na działania społeczne. Rozmowy z autorami projektów były dla nas niezwykle ciekawe. Żałujemy, że nie możemy wesprzeć realizacji wszystkich pomysłów, z którymi mieliśmy okazję się zapoznać. Do udziału w III etapie Komisja Ekspertów wybrała 25 działań najbardziej zgodnych z celami Konkursu.
Zgodnie z regulaminem Konkursu, nasi eksperci spotkają się z autorami wybranych projektów na warsztatach „Generator Projektów”. Warsztaty rozpoczną się 24 czerwca i wraz z konsultacjami eksperckimi potrwają do 3 lipca. Celem spotkań będzie wspólna praca (animatorów i ekspertów) nad dopracowaniem pomysłów zgłoszonych na Konkurs. Podczas warsztatów i indywidualnych konsultacji powstaną projekty, z których 21 wybierzemy do realizacji w ramach XIV edycji programu „Seniorzy w akcji”. Szczegółowe informacje na temat warsztatów prześlemy drogą emailową.
Po warsztatach uczestnicy będą mieli jeszcze dwa tygodnie na przygotowanie i złożenie wniosków o dotację, w których szczegółowo zaprezentują projekty wraz z planowanym budżetem. Lista projektów, które otrzymają dofinansowanie, zostanie opublikowana na stronie internetowej Konkursu www.seniorzywakcji.pl.
Oto lista pomysłów zakwalifikowanych do III etapu Konkursu „Seniorzy w akcji”:
Cieplice Śląskie Zdrój dawniej i dziś – cykl audycji – Jelenia Góra – Cieplice – woj. dolnośląskie
Czysty Las – Gliwice – woj. śląskie
Dbamy o las i kąpiemy się w nim – Zagórów – woj. wielkopolskie
Debaty seniorów na ważne tematy – Warszawa – woj. mazowieckie
Domki od Seniorki – Biały Bór – woj. zachodniopomorskie
Fabryka pomysłów – Skierniewice – woj. łódzkie
Historia zapisana w szkle – Wola Uhruska – woj. lubelskie
Jedna lokalizacja – dwie dzielnice – Warszawa – woj. mazowieckie
Teresa – edukatorka cyfrowa, mobilny doradca FRSI, wolontariuszka, liderka zmian społecznych, studentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (Koordynowana Opieka Senioralna) opowiada o realizowanych działaniach społecznych na rzecz seniorów.
„Halofon” to inicjatywa, która zrzesza wolontariuszy (prawników, psychologów, pedagogów) pełniących dyżury telefoniczne dla osób starszych.
– Dzwoni się z uśmiechem, tak żeby ktoś po drugiej stronie słuchawki ten uśmiech usłyszał. Dzień dobry, jak się dziś pan lub pani czuje? A potem już idzie. Od serca – mówią wolontariuszki i wolontariusze „Halofonu”.
Zaczęło się od „Telefonu Życzliwości dla Seniorów”. Powołali go wspólnie: Fundacja Subvenio, Urząd Miasta Łodzi i grupa wolontariuszy, wśród których znajdują się prawnicy, psychologowie i osoby po 60-tce. Takie, które chcą i potrafią słuchać. Pod numer, dostępny na stronie Urzędu Miasta, dzwonią seniorzy, którzy potrzebują wsparcia psychologicznego, porady prawnej, a często – chwili uwagi i rozmowy, która podniesie ich na duchu. Takie osoby wybierają numer czasem po kilka, kilkanaście razy w miesiącu. To z myślą o nich powstał „Halofon”.
– To są ludzie bardzo samotni. Często – skonfliktowani z rodziną, albo mieszkający daleko od swoich bliskich. Zdarzają się osoby mocno schorowane. Jeden z naszych podopiecznych jest po poważnej operacji neurologicznej, nie porusza się samodzielnie – mówi Maria Kowalska-Kwiatkowska, jedna z wolontariuszek. „Halofon” do programu „Seniorzy w Akcji” został zgłoszony z inicjatywy wolontariuszy w 2018 roku. – Ten pomysł przyszedł naturalnie. Zapytaliśmy osoby, które regularnie dzwoniły do „Telefonu Życzliwości”, czy życzyłyby sobie, byśmy to my do nich dzwonili. Wiedzieliśmy, że potrzebują bardziej stałej uwagi – dodaje Maria.
– „Halofon” powstał z potrzeby wsparcia grupy naszych stałych „telefonicznych” podopiecznych – mówi Sylwia Zawadowska, która dołączyła do projektu jako koordynatorka w lutym 2020 roku. – Nasi wolontariusze zwrócili się do tych osób, które często dzwoniły pod numer „Telefonu Życzliwości”, z pytaniem, czy chciałyby trafić pod skrzydła „Halofonu”. Takie odwrócenie sytuacji, kiedy to my dzwonimy do podopiecznego, znaczy wbrew pozorom bardzo wiele. Sprawia, że nasi podopieczni czują się dla kogoś ważni – podkreśla Sylwia. To działa w dwie strony. Wolontariuszkami i wolontariuszami „Halofonu” są osoby 60+. „Telefon Życzliwości” i „Halofon” to dla nich ważne doświadczenie. – Są potrzebni, mają ważne zadania do wykonania, czują, że ich doświadczenie może komuś pomóc – dodaje Sylwia.
Wolontariusze dyżurują w „Centrum Zdrowego i Aktywnego Seniora w Łodz”i. Mają tu swój pokój, na biurku – telefon stacjonarny (to wciąż działający i bardzo potrzebny „Telefon Życzliwości”) oraz dwa telefony komórkowe, z których dzwonią do „halofonowych” podopiecznych. Seniorzy dyżurują w parach, czasem w trójkach. Towarzystwo drugiej osoby jest ważne – nie tylko umila czas, ale przydaje się, gdy osoba po drugiej stronie słuchawki ma problem. A takie sytuacje zdarzają się także. Stąd regularne spotkania i warsztaty wolontariuszy z psychologami.
– Dajemy z siebie wszystko, ale są rozmówcy, którzy np. potrafią mówić godzinami. Nie potrafiłam przerwać takiej osobie. Czułam, że nie potrzebuje nic ode mnie usłyszeć. Psycholog wytłumaczył nam, jak przerwać taki monolog, jak pilnować własnych granic. Bo te rozmowy bywają dla nas niekiedy wyczerpujące lub trudne psychicznie – tłumaczy Maria Kowalska-Kwiatkowska. Grażyna Jagodzka dodaje: – Musimy być asertywni, bo wśród naszych rozmówców, szczególnie w „Telefonie Życzliwości”, zdarzają się osoby, które nie chcą z nami rozmawiać. Chcą tylko do nas mówić, a to różnica. Dla nas ważny jest i ten dialog, i ten monolog. My także staramy się coś do tych rozmów wnosić – podkreśla.
W „Halofonie” działa stała grupa około 11 wolontariuszek i wolontariuszy. Niektórzy, tak jak pani Jolanta, zostali wciągnięci do działania przez znajomych. Ale są też takie historie, jak ta Tadeusza Rokickiego. – Sam dzwoniłem do „Telefonu Życzliwości”. Potrzebowałem wsparcia i rozmowy. Jedna z wolontariuszek zaproponowała mi, żebym odwiedził Centrum Seniora – i zacząłem brać udział w zajęciach. Pewnego dnia usłyszałem: „Może byś chciał zostać wolontariuszem „Halofonu”? Koleżanki pana Rokickiego dodają ze śmiechem: – Wszystkie chcemy z nim dyżurować. Zawsze jest wesoło!
Pytam, czy lepiej rozmawia mu się z mężczyznami, czy z kobietami. – Powiem inaczej, panie bardzo lubią ze mną rozmawiać. Staram się je rozweselić, podbudować psychicznie, mnie też pomogła kiedyś taka rozmowa – mówi.
Podopieczni „Halofonu” pochodzą w większości z Łodzi, ale – tak jak w przypadku osób dzwoniących do „Telefonu Życzliwości”, coraz częściej zdarzają się osoby z innych miejscowości. Nie bez znaczenia jest tu również pandemia koronawirusa. Uwięzieni w domach przez obostrzenia i lęk przed zakażeniem, seniorzy szczególnie mocno odczuli skutki izolacji. Podczas wiosennej fali zachorowań wolontariusze działalność „Halofonu” przenieśli do swoich domów, ponieważ biuro zostało zamknięte. Okazało się, że w tym trudnym czasie możliwość porozmawiania z kimś jest jeszcze cenniejsza, jeszcze bardziej potrzebna.
– Zdarzało mi się bardzo przeżywać takie rozmowy, zwłaszcza gdy wiedziałam, że osoba, z którą rozmawiam, potrzebuje realnej pomocy, np. w zakupach. Starałam się pomóc jak umiałam – mówi Grażyna Jagodzka. A co z sytuacjami, gdy wolontariusze pomóc nie potrafią? – Wtedy mówimy to wprost. Albo prosimy o trochę czasu i konsultujemy się ze specjalistami – mówią.
Dla Jolanty Dratwickiej „Halofon” nie jest pierwszym doświadczeniem wolontariatu. Pomagała już wcześniej, w hospicjum dziecięcym. – To doświadczenie, które zostaje w człowieku. W hospicjum nie można działać bez przerwy, trzeba na jakiś czas od tego odpocząć, albo odejść. Po tym doświadczeniu czułam wciąż potrzebę działania. Na warsztatach teatralnych dla seniorów ktoś powiedział mi o „Halofonie”. Postanowiłam spróbować – nie wiedziałam, czy się sprawdzę – opowiada. I dodaje: – Moi rodzice nie dożyli wieku senioralnego. Nie miałam wprawy w rozmowach i wspieraniu starszych osób. Ale lubię i potrafię rozmawiać. I słuchać – podkreśla.
A słuchać nie można byle jak. Nie można milczeć jak kamień, bo osoba po drugiej stronie słuchawki zapyta w końcu: „Słucha mnie pani?”. Musi być zainteresowanie, od czasu do czasu pytanie, przytaknięcie, ale słyszalne: „Rozumiem”. To pomaga się otworzyć. Pani Jolanta dodaje: – Niedawno rozmawiałam z jedną z podopiecznych, która w pewnym momencie zaczęła dzielić się ze mną bardzo intymną historią. Poczułam, że czuje się ze mną bezpiecznie. Są rzeczy, których nie opowie się bliskim. Po tej rozmowie pani powiedziała, że jeszcze nigdy, nikomu tego nie opowiedziała. Nie wiem, jak wygląda, nigdy się nie spotkałyśmy, ale dzielimy teraz to ważne doświadczenie.
Czasem wolontariusze i podopieczni tworzą stałe „pary”, czasem jeden podopieczny rozmawia z różnymi wolontariuszami. – Między rozmówcami musi być chemia, jak w życiu – mówi Grażyna Jagodzka, a Sylwia Zawadowska dodaje: – Wiem o jednej sytuacji, gdy nasza wolontariuszka i podopieczny spotkali się w realnym życiu. Pan został zaproszony na Dni Seniora, pojawił się z bukietem kwiatów, był bardzo szczęśliwy, że wyszedł do ludzi. Nie było mu łatwo przełamać się, ale z tego, co wiem, to doświadczenie dużo dla niego znaczyło.
„Halofon” był realizowany w ramach dwóch edycji programu „Seniorzy w Akcji”. Obecnie wspierany jest, podobnie jak „Telefon Życzliwości”, przez Urząd Miasta Łodzi. O „Halofonie” głośno było w lokalnych mediach, pojawiają się sygnały, że w innych miastach planowane są podobne inicjatywy. Gdy rozmawiamy z wolontariuszami „Halofonu”, trwa jesienne nasilenie pandemii. Biuro znów zostało zamknięte, ale telefony komórkowe, tak jak poprzednio, od razu zostały rozdysponowane między wolontariuszy. Nierzadko zdarza się, że ktoś z nas dzwoni do podopiecznych z prywatnych telefonów, jeśli akurat halofonowe dyżurują u innych. Czujemy się z tymi ludźmi związani. Nie trzeba kogoś widzieć, by nawiązać z nim więź. Trzeba tylko umieć dobrze słuchać – mówią.
Jolanta oraz Adrian, twórcy Klubu Seniorek i Seniorów Nowoczesnych przy Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, opowiadają o swoim udziale w konkursie „Seniorzy w akcji”.
Klub Seniorek i Seniorów Nowoczesnych to wspólnota seniorów zainteresowanych sztuką współczesną. Członkowie mają szansę lepiej rozumieć nowoczesną sztukę, poszerzyć wiedzę oraz rozwijać kreatywność podczas wykładów na temat historii sztuki współczesnej i powiązanych z nimi warsztatami plastycznymi.
Teraz tak naprawdę nie wiadomo, ile z życia, w którym moglibyśmy świadomie uczestniczyć, zabrała nam pandemia. Jesteśmy ludźmi starszymi, to już nie jest wiek rozwojowy – Zosia zwierza się Tomkowi w rozmowie telefonicznej. Po zakończeniu rozmowy Tomek pomyślał: nie zgadzam się, aby ci ludzie przestali mieć wpływ na swoją rzeczywistość. Zosia później powie, że zupełnie tej rozmowy nie pamięta, a Tomek wyjaśni, że w ich parze to on jest od tego, aby zapamiętywać złote myśli.
Zosia i Tomek od września 2019 roku prowadzili na skierniewickim osiedlu Rawka projekt „Fabryka pomysłów”. Ona współzałożycielka Klubu Seniora Rawka i wieloletnia pracowniczka Skierniewickich Zakładów Budowy Urządzeń Odpylających i Wentylacyjnych „Rawent” mieszczących się na Rawce. On nauczyciel w liceum i instruktor teatralny. Wyczulony na ludzi.Przede wszystkim chcieliśmy wyciągnąć seniorów z domu, po to, aby na swoim osiedlu mogli mieć własne święto – tłumaczy Zosia, a Tomek dodaje: punktem wspólnym wszystkich działań były wspomnienia z czasów PRL. Na ich podstawie chcieliśmy zrobić przedstawienie. W planach była też wystawa fotograficzna dotycząca zakładu produkcyjnego „Rawent” i rozmarza się: koce w kratę, woda z saturatora. Punktem kulminacyjnym miał być piknik dla całych Skierniewic.
Jednak, gdy w lutym przyszła pandemia, a seniorów zamknięto w domach, wszelki ruch społeczny uległ zamrożeniu. W naszych uczestnikach zupełnie padł zapał – wspomina Tomek. Od marca do czerwca nie mieliśmy spotkań. My z Zosią dalibyśmy radę online, ale zadaliśmy sobie pytanie: po co? Chcieliśmy, aby nasi seniorzy poczuli, że nadal mają wpływ na rzeczywistość. Świetnie zadziałało szydełkowanie w domach i konsultacje przez telefon – dodaje Zosia. Seniorki do siebie dzwoniły, wysyłały zdjęcia z pytaniami. Ich rękodzieło nawiązywało do czasów PRL, to były obrusy, serwety, jaśki, makatki i broszki. Seniorzy i seniorki dobrze znają tę metodę upiększania rzeczywistości. Większość z nich mieszka lub mieszkała w mieszkaniach robotniczych. W tych przestrzeniach potrzeba upiększania rodziła się naturalnie – puentuje Zosia.
Fot. Natalia Zwolińska
Nie wszyscy uczestnicy wciągnęli się w szydełkowanie. Niektórzy woleli zaangażować się w szukanie zdjęć na wystawę o zakładzie. To zawsze był pretekst do spotkań, chociaż w czasie pandemii dużo trudniej było je inicjować. Dlatego wspólnie z Zosią staliśmy się prowokatorami spaceru po fabryce, który w ogóle nie był wpisany w projekt – zaznacza Tomek.
Fot. Klub Seniora 'Rawka’
Proustowska magdalenka
Dziś na teren dawnego zakładu „Rawent” może wejść każdy. I nie powita go tu żaden szyld czy tablica informacyjna. Zakład, który był jednym z trzech największych miejsc pracy w Skierniewicach, ogłosił upadłość w 2002 roku. W jednej z hal zorganizowano wysypisko śmieci, w innej produkcja działa w bardzo ograniczonym zakresie, prowadzona przez prywatną firmę. Niektóre z przestrzeni są wynajmowane, inne stoją puste. Biurowiec, w którym mieściła się stołówka zamieniono na hotel robotniczy, a na dole otwarto „Biedronkę”.
Natura ten teren wzięła w posiadanie. Wszystko spada i gnije – zauważa Alina, gdy mijamy kolejne jabłonki pełne dojrzałych jabłek. Proponuje plecaczek otworzyć i zebrać te jabłka. Są naprawdę przepyszne – dodaje przełykając pierwsze kęsy. Mnie ptaki rozpraszają – przyznaje Tomek – One mają tu jak u siebie. A Marceli dodaje: sześć lat temu zakładałem ograniczniki udźwigu na suwnice pomiędzy dwiema głównymi halami.
@Roman Bednarek, zbiory Klubu Seniora Rawka
Z plecakiem pełnym jabłek i głosem ptaków w uszach patrzę na przestrzeń zarośniętą krzakami i nic nie widzę. Nie muszę pytać, bo Marceli tłumaczy sam. Nie ma teraz po tych suwnicach śladu – wyjaśnia kręcąc głową – jeszcze czterdzieści lat temu w momencie największego rozkwitu zakładu pracowało tutaj, razem z uczniami przyzakładowej szkoły, ponad 2000 osób. Trafiłem do działu konstruktorskiego po studiach. Wziąłem stypendium rawentowskie i potem musiałem dwa lata przepracować. Zostałem na dłużej. Gdy zaczęło się źle dziać razem z innymi inżynierami założyliśmy własną firmę Rawekon. Nasz szyld, już wyblakły, znajdzie pani jeszcze na budynku dawnej stołówki.
Faktycznie, gdy zgodnie ze wskazaniem nawigacji zaparkowałam przy Biedronce i zdezorientowana wyszłam z auta to pierwsze co utwierdziło mnie w przekonaniu, że jestem w dobrym miejscu to właśnie był ten szyld.
@Roman Bednarek, zbiory Klubu Seniora Rawka
A ja na tę stołówkę przychodziłam razem z dziećmi po jedzenie – wspomina Alina kończąc jabłko. Mąż pracował w zakładzie osiemnaście lat jako spawacz. Ale na głównej hali pierwszy raz w życiu byłam w tym roku, podczas spaceru w ramach „Fabryki pomysłów”. Teraz zostały tylko dwa betonowe słupy, ale wcześniej była brama i stróżówka. Bez przepustki wejść się nie dało. Mieszkanie rawentowskie dostaliśmy w tych blokach naprzeciwko stołówki. Mama bardzo płakała i pytała: gdzie ty dziecko jedziesz na wieś? Stąd drogą do centrum Skierniewic jest jedenaście kilometrów. W latach 60. tych była to wioska Grabina. Mieszkaliśmy wtedy na 4. piętrze i dzieci na pytanie: „Gdzie mieszkacie?” odpowiadały: „Na drabinie pod dachem”. Całe życie mieliśmy zorganizowane: przedszkole, sklep, telefony, własne autobusy, tramwaje, nawet stacja CPN. Razem wyjeżdżaliśmy na wczasy pracownicze! – dodaje Zosia. Pracowałam w „Rawencie” dwadzieścia cztery lata. Najpierw w księgowości, ale ja mam tak, że jak długo gdzieś jestem to mnie niesie. Potem w dziale zbytu, a na końcu przeszłam do działu eksportu. Byłam świadkiem, jak zakład sprzedawał maszyny w cenie złomu. Przedsiębiorca, który otworzył maleńką firemkę pożyczał dźwig Rawentowi, który ten sprzedał mu za symboliczną złotówkę. Nikt nie zadbał o ten majątek wypracowany przez całe nasze dorosłe życie. To było bulwersujące – zaznacza.
@Roman Bednarek, zbiory Klubu Seniora Rawka
Tomek od jedenastu lat jest nauczycielem w porawentowskiej, średniej szkole. Gdy zacząłem tutaj pracować, okolica straszyła. Budynki stały puste. Ludziom nic się nie chciało. Wykwalifikowani fachowcy szli pracować do ochrony, a kobiety przechodziły na rentę.
Gdy był grudzień 2000 roku i mróz – zaczyna kolejną opowieść Zosia – a nasza kotłownia przestała działać, bo nie było w niej węgla, sama maczałam w tym palce, aby ją uruchomić. Ale po transformacji często czułam się bezradna. Nie wiedziałam, jak nasze życie było organizowane od spodu. Oczywiście chodziłam na kursy pod tytułem „Jak założyć własną firmę”, ale prawda jest taka, że moje najlepsze lata życia spędziłam w zakładzie, na teren którego przez wiele lat nie miałam wstępu.
@Klub Seniora Rawka
Rozmawiamy o tym wszystkim stojąc tuż obok nieistniejącej bramy, przed halą produkcyjną. Dziś sobota – stwierdza Tomek – więc pewnie będzie zamknięta, ale chociaż pokażemy korytarz. Jest niski i wąski. Mieści się w nim cała nasza sześcioosobowa grupa. Wtedy Zosia zaczyna wspominać zainaugurowany przez nich spacer: Uświadomiliśmy sobie, że wiele osób nie było wewnątrz hali produkcyjnej od zamknięcia zakładu. A pracowali tu często ponad dwadzieścia lat – zaznacza Zosia. Chcieliśmy, aby uczestnicy spaceru ponownie mogli zobaczyć hale od środka. Pewnego dnia po prostu zebrałam się i przyszłam tutaj, zakładając, że najwyżej mnie wygonią. Dostaliśmy zgodę na wejście.
@Roman Bednarek, zbiory Klubu Seniora Rawka
I weszliśmy – dodaje Tomek. Ludzie chcieli zobaczyć jak po tylu latach wygląda miejsce pracy, które ich w dużej mierze ukształtowało. Chcieli opowiedzieć o tym, co jest solą ich życia. Mówiliśmy wszystkim, że na spacerze będzie kamera. Ale ludzie nie przyszli po to, aby wystąpić przed kamerą. Wielu z nich powiedziało krótki komentarz do przekazywanych zdjęć, ale na konkretne pytania już nie odpowiadało.
Gdy Tomek opowiada, któreś z nas naciska klamkę i okazuje się, że mimo soboty hala produkcyjna nie jest zamknięta. Wsuwam stopę i głowę w przestrzeń pełną żelaza, odpryskującej farby i rdzy. Zachwycam się rozmiarami hali i jej częściowo przeszklony dachem.
Pamiętam taki moment, że wchodzimy na halę, wszystko huczy, a pani Albina ma łzy w oczach i pokazuje palcem na suwnicę, tam wchodziłam – wspomina dalej Zosia. Nie mieliśmy scenariusza – tłumaczy Tomek. Po prostu chcieliśmy, aby ten spacer był doświadczeniem, które obudzi pamięć tych ludzi. I to się udało. Dopiero jak pojawiał się punkt zaczepienia, taka proustowska magdalenka, to za nią szedł ciąg przypomnień i dygresji. Opowieść żyła. Ktoś zaczynał wspominać, nagle zza jego pleców wyrywał się ktoś inny z hasłem „to ja jeszcze dodam”. W żadnych innych okolicznościach nie dostalibyśmy tych opowieści.
@Roman Bednarek, zbiory Klubu Seniora Rawka
Ze spaceru powstał film nagrany przez panna Włodka, kamerzystę, uczestnika projektu związanego z klubem seniora. Montażem zajęli się uczniowie klas graficznych dawnej szkoły porawentowskiej. Uzyskane zdjęcia pokazano na wystawie, która została zaprezentowana w dostępnym dla wszystkich holu głównym Kinoteatru Polonez w Skierniewicach.
Przestaliśmy się siebie wstydzić
Najwięcej ludzi szukało się na zdjęciach z osiedlowego przedszkola – opowiada Tomek. W pewnym momencie było takie zagęszczenie osób wokół tych zdjęć, że odwiedzający wystawę klęczeli na podłodze i próbowali odnaleźć siebie lub swoich bliskich. Tu mamy integrację pod chmurką i plac zabaw – opowiada Zosia wskazując na fotografię. Ta rakieta na placu zabaw była robiona z metalowych rur, których używano do produkcji konstrukcji w zakładzie. Zaledwie dwa lata temu została rozebrana, bo ktoś zgłosił, że jest niebezpieczna dla dzieci.
A tu jest moja obecna szkoła i pierwsza klasa żeńska. To zdjęcie jako jedyne mieliśmy całe podpisane – mówi z dumą Tomek. Wiedzieliśmy, kto na nim jest z imienia i nazwiska. Natomiast te osoby są nie do odnalezienia, bo wszystkie nazwiska były panieńskie – dodaje ze śmiechem. A tu jest Anna Walentynowicz, zaprzyjaźniła się z jednym z pracowników zakładu. On był w podziemiu solidarnościowym, ukrył sztandar zakładowy, grożono mu śmiercią dzieci. „Ja wam nie powiem, gdzie to było schowane, bo to się może jeszcze przydać” – mówił oglądając nasze zdjęcia.
@Roman Bednarek, zbiory Klubu Seniora Rawka
Struktury solidarnościowe w naszej fabryce tworzyły się długo przed strajkami. W czerwcu i sierpniu pojawiły się strajki na Wybrzeżu i wtedy po miesiącu cały zakład był zwerbowany, płacił składki i był w Solidarności. To co było szeptane, mówione po cichu zaczęło się wydobywać na wierzch. No i potem nadszedł grudzień 1981 roku. Obudziłam się rano, a tu nie ma radia, nie ma telewizji, wszystko odcięte. Podobne uczucie, jak w tym roku w marcu, gdy wybuchła pandemia – wspomina Zosia.
@zbiory Klubu Seniora Rawka
Okazało się, że dużo osób, które zaangażowało się w powstanie wystawy: wiceprezydent miasta, wicedyrektorka centrum kultury, które było organizacją wspierającą projekt czy graficzka, która przygotowywała plansze na wystawę, wszyscy byli z zakładem lub z osiedlem związani poprzez swoje rodziny, które na Rawce mieszkały lub pracowały w „Rawencie”.
Osoby, które przychodziły na wernisaż przynosiły zdjęcia w kopercie. Okazało się, że wiele osób identyfikuje się z „Rawentem”, jego historia jest bardzo żywa i ciągle nieopowiedziana – tłumaczy Tomek. „Rawent” przez swoich pracowników w ogóle nie był nazywany fabryką. Mówiło się: zakład produkcyjny lub zakład przemysłowy – wyjaśnia Zosia. Dla nas słowo „fabryka” bardziej odnosi się do mechanizmu, który ciągle pracuje – dodaje Tomek. Docelowo chcielibyśmy stworzyć lokalny inkubator pomysłów. To jeszcze przed nami. Trafił nam się trudny moment pandemii, ale dzięki niemu mamy poczucie, że przestaliśmy się siebie wstydzić – mówi Zosia. Jeśli będziemy chcieli to na pewno się ze sobą spotkamy.
Autor: Joanna Mikulska
Więcej o działaniach w ramach projektu „Fabryka Pomysłów”:
Video „Barwne cudeńka” o rękodzielniczych pracach seniorów:
Animatorki Hanna Szymborska i Aleksandra Dybkowska-Grefkowicz poprzez rodzinne historie inspirowały do działań międzypokoleniowych: dialogu i odkrywania siebie nawzajem, zachowywania i popularyzowania historii mieszkańców. Projekt obejmował cykl warsztatów o uważnym słuchaniu i opowiadaniu międzypokoleniowo o tym, co dla nas ważne. Powstało wspólne dzieło – książka o historiach mieszkanek i mieszkańców oraz o życiu na mazurskiej wsi. Uczestniczki są autorkami opowiadań cytowanych w książce, miały wpływ na kształt publikacji.
Zostały także nagrane trzy podcasty z opowiadaniami uczestniczek:
