Starsi mieszkańcy Chojny to głównie ludzie, którzy po II wojnie światowej zasiedlili tereny Ziem Odzyskanych. Większość z nich wspomina zastane zabytki jako ruiny, które powoli zostały przystosowywane do potrzeb mieszkańców, np. budynek starego ratusza stał się miejską biblioteką.

Można usłyszeć wspomnienia o tym, że jako dzieci bawili się w ruinach katedry, chowali się między filarami, z gotyckich cegieł tworzyli własne konstrukcje. Katedra, ratusz, mury stały się tłem ich życia, lecz nie w pełni stały się one częścią ich samych.

Magda (animatorka 60+) i Michał (animator 30+) w ramach projektu „Seniorzy w akcji” zaangażowali miejscową społeczność do działań wokół ochrony zabytków. Zorganizowali szereg warsztatów, między innymi przygotowujące młodzież do bycia przewodnikami po mieście, czy fotograficznych, podczas których starsi i młodsi tworzyli własne fotoreportaże związane z chojeńskimi zabytkami. Szybko okazało się,  że temat ochrony lokalnych zabytków stał się główną osią lokalnej dyskusji, która swój oddźwięk znalazła nawet u wojewódzkiego konserwatora zabytków. Udało się zaangażować władzę lokalną i wojewódzką do zajęcia się sprawą ochrony zabytków i zabezpieczyć środki finansowe na ich rewitalizację. Przede wszystkim jednak sami mieszkańcy w ramach projektu uporządkowali tereny wokół murów obronnych i zebrali ponad 14 palet zabytkowych, gotyckich cegieł, które w przyszłości posłużą do ich rekonstrukcji.

W czerwcu na zakończenie projektu odbywa się wielki finał. Lokalna młodzież oprowadza grupy mieszkańców po zabytkach, opowiada o ich historii, architekturze i ciekawych wydarzeniach z nimi związanych. Na placu przed katedrą można bliżej zapoznać się z efektami grup warsztatowych, sfotografować się na tle zabytków, wziąć udział w grze miejskiej, czy posłuchać wykładu na temat gotyckich motywów w popkulturze.

Na zakończenie o 22:00 projekcja filmu Romana Polańskiego „Nieustraszeni Pogromcy Wampirów” na specjalnie przygotowanym ekranie postawionym na placu przed katedrą. Ta natomiast staje się w tym dniu  galerią, na starym katafalku rozłożone zdjęcia autorstwa osób, biorących udział w warsztatach fotograficznych. – To profanum – mówi Magda, czyli to jak mieszkańcy widzą otaczający ich gotyk. Na zdjęciach ciekawe ujęcia: plastikowa rynna wmontowana przy ścianie katedry, czy suszące się pranie na jej tle. Obok katafalku wiszą płótna z nadrukowanymi zdjęciami, które mają symbolizować sacrum, czyli ujęcia katedry, bez elementów codziennego życia mieszkańców.

To sacrum i profanum współistnieją tu razem, dzięki międzypokoleniowej współpracy Magdy i Michała, oraz wielu innych zaangażowanych osób. Ich działanie przyczyniło się do tego, że mieszkańcy spojrzeli na zabytki – profanum, jako na coś swojego, coś co stanowi po części ich samych – sacrum.

Autorzy zdjęć: Piotr Folkman/Justyna Kwiatkowska

Autor tekstu: Marcin Górecki