Klimat zmienia się na naszych oczach, przyroda przegrywa z człowiekiem i za to odpowiadają przede wszystkim wielkie koncerny i rządy. Jednak jesteśmy odpowiedzialni za nasze nawyki, które często szkodzą środowisku naturalnemu. Animatorki, widząc w osobach 60+ grupę, która chętnie się angażuje i może stać się motorem zmiany, postanowiły razem z nimi działać i pokazać, że życie przyjazne środowisku nie musi być drogie ani trudne. Chcą też dać ludziom przekonanie, że ich indywidualne, drobne działania się liczą, więc warto je podejmować.

Uczestniczki i uczestnicy wzięli udział w przyrodniczych wyprawach terenowych: pierwsza z nich to „Biwak z wnuczkiem” – spędzenie nocy w lesie na dziko, w hamakach! Wiosną zażywali „kąpieli leśnych”, czyli wzmacniali zdrowie i samopoczucie poprzez uważne przebywanie w naturze. Zimą szukali śladów zwierząt i rozpoznawali ich tropy.
Na warsztatowych zajęciach z recyklingu rozmawiali m.in. o tym, co dzieje się dalej z posegregowanymi odpadami, o siedmiu rodzajach plastiku, o torebkach z herbatą, puszkach z olejem po rybie. Na kolejnych poznawali metody kompostowania i zakładali własne miniogródki w doniczkach, nauczyli się, jak wykorzystać dziko występujące rośliny do przygotowania potraw i napojów, a wreszcie jak indywidualne wybory konsumenckie mogą wpływać na środowisko.

Odwiedzili zakład gospodarki odpadami komunalnymi, żeby poznać dalszą drogę odpadów i odzyskanych z nich surowców, oraz zakład przerobu drewna stosujący technologie ograniczające zużycie energii i szkody w środowisku.
Przy okazji spotkań uczestniczki i uczestnicy wymyślali hasła promujące idee troski o środowisko, niemarnowania i recyklingu. Umieścili je na naklejkach na kosze do segregacji. Naklejki trafiły do uczestników, organizacji i mieszkańców.
Finałem był ekopiknik edukacyjny dla seniorów i uczniów szkoły podstawowej, z konkursem, stoiskami edukacyjnymi i poczęstunkiem.

Kto

Animatorki projektu o sobie:

Halina Mikos: Jestem wiceprezeską Stowarzyszenia na rzecz rozwoju Wsi Rekownica, działam w gminnym nieformalnym klubie seniora, przewodniczę radzie seniorów. Mieszkając w małej miejscowości wśród lasów, doceniam zdrowe życie i kontakt z przyrodą. Jednocześnie niepokoi mnie degradacja środowiska i niedostateczne zaangażowanie ludzi w walkę ze zmianami klimatycznymi.

Karolina Remuszko: Jestem edukatorką przyrodniczą, leśniczką i specjalistką ochrony środowiska. Jedną z moich pasji jest edukacja dla zrównoważonego rozwoju. Wierzę, że jeszcze jest czas, by uratować świat przed skutkami zmian klimatu, a drogę do tego widzę w wyjaśnianiu i pokazywaniu nowych sposobów życia. Chcę angażować starsze osoby do działań na rzecz ochrony środowiska i klimatu.

Organizacja wspierająca: Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi Rekownica

Dlaczego

Projekt jest odpowiedzią na zauważoną przez Halinę obojętność naszych społeczności wobec problemów środowiska i klimatu oraz na chęć Karoliny, żeby naprawiać świat poprzez działania edukacyjne.

Po co 

Głównym celem jest poszerzenie wiedzy uczestników i osób z ich otoczenia o problemach środowiska, zmianach klimatycznych i sposobach im zapobiegania. Seniorzy zdobywają nowe nawyki związane z ochroną środowiska i klimatu i pomagają w ich wdrażaniu w swojej społeczności. Dzięki temu wszyscy odbiorcy będą wiedzieć, jak mniej obciążać środowisko naturalne oraz uświadomią sobie moc pojedynczych drobnych działań na rzecz poprawy stanu środowiska. Wzrost wiedzy i świadomości w tej kwestii powoduje namacalne efekty: poprawę jakości segregacji i zmniejszenie ilości odpadów przeznaczonych do odbioru dzięki: kompostowaniu, powtórnemu użyciu, lepszym decyzjom zakupowym.

Udział w zajęciach i warsztatach służy budowaniu więzi sąsiedzkich i międzypokoleniowych, a także wspiera aktywność i zaangażowanie seniorów zarówno w rozwiązywaniu bieżących problemów społeczności, jak i później w przekazywaniu zdobytych umiejętności i nawyków.

Dla kogo

Odbiorcami projektu są seniorki i seniorzy z okolicy oraz członkowie ich społeczności (rodziny, sąsiedzi, znajomi).

Kto może zrealizować

Podobne działania może zrealizować dowolna instytucja czy nieformalna grupa, ważne, żeby były w niej osoby zaangażowane w temat, chętne do zdobywania wiedzy i dzielenia się doświadczeniami.

Krok 1. Przygotowania

Znajdźcie grupę chętnych zaangażowanych ludzi, ustalcie schemat spotkań, wybierzcie miejscowości, w których przeprowadzicie działania (według potrzeb, chęci, możliwości organizacyjnych). Poszukajcie edukatora, który zajmie się częścią merytoryczną oraz utalentowanego wolontariusza, który zaprojektuje materiały graficzne. Zaplanujcie kolejność wydarzeń.

Porozmawiajcie z lokalnymi instytucjami i organizacjami, które mogłyby sfinansować działanie lub pomóc wam znaleźć środki, m.in. na wynagrodzenie dla edukatora, wydruki. Zastanówcie się, jak instytucja/organizacja będzie zarządzała przedsięwzięciem – do zawierania umów potrzebna jest osobowość prawna.
Wstępnie zaplanujcie spotkania i warsztaty tematycznie związane z ochroną przyrody i klimatu. Przygotujcie kosztorys i harmonogram, podzielcie się zadaniami.

Krok 2. Promocja i zgromadzenie ludzi wokół projektu

Stwórzcie stronę na Facebooku lub zakładkę na stronie waszej organizacji/gminy, gdzie będziecie opowiadać o pomyśle, zapraszać mieszkańców i relacjonować działania. Skontaktujcie się z lokalnymi mediami i organizacjami, użyjcie prywatnych kanałów komunikacji i „poczty pantoflowej”. Dajcie znać władzom gminy/miasta i potencjalnym partnerom. Przed każdym kolejnym wydarzeniem przygotujcie plakat i rozpowszechniajcie go na tablicach ogłoszeń. Dobrze jest zachować spójność graficzną plakatów, ulotek, relacji i innych materiałów, żeby poprawić rozpoznawalność.

Krok 3. Warsztaty i wyjazdy 

Świetnym pomysłem na rozpoczęcie jest biwak na dziko, z ogniskiem i nocowaniem pod namiotami, albo w hamakach – to będzie prawdziwa atrakcja nie tylko dla wnucząt. Biwakowanie do dwóch nocy i ośmiu osób nie wymaga zgody nadleśnictwa.

Zaplanowane (i rozpromowane) warsztaty i wyjazdy przygotujcie od strony organizacyjnej: ustalcie liczbę uczestników, przygotujcie materiały i narzędzia, picie i jedzenie, ewentualne grupowanie się na dojazd. Ważne jest, żeby uprzedzić uczestników, ile trwają zajęcia, jakie będą warunki, m.in. czy w pomieszczeniu, czy na zewnątrz, ile trwa dojazd. W przypadku wypraw terenowych dobierzcie dystans i trudność do grupy i zapewnijcie możliwość skrócenia trasy czy dodania przerwy.

Krok 4. Finałowy ekopiknik
Przygotujcie stanowiska, na których zaprezentujecie tematy poruszane na zajęciach (recykling i segregacja, dzika kuchnia, zrównoważona produkcja drzewna, dzikie biwakowanie). Ważne, żeby dobór tematów uwzględniał osobiste preferencje. Dla odwiedzających możecie przygotować konkurs (albo po prostu zadania, jeśli nie chcecie wprowadzać elementu rywalizacji) – kartę z pytaniami, na które odpowiedzi można znaleźć na poszczególnych stanowiskach. Taki system sprzyja interakcjom gości i gospodarzy, nawiązywaniu relacji i przekazywaniu wiedzy. Zaproście seniorki i seniorów z zaprzyjaźnionych organizacji dzieci z pobliskiej szkoły. I nie zapomnijcie o poczęstunku!

Jak zarządzać działaniem

Kluczowe osoby w projekcie

• osoba koordynująca;
• grupa projektowa (4-6 osób), która będzie rozdzielać między siebie zadania organizacyjne.

Koszty realizacji 

Najważniejsze koszty, które trzeba wziąć pod uwagę:

• wynagrodzenie dla osoby koordynującej;
• wynagrodzenie dla osoby prowadzącej zajęcia;
• materiały na warsztaty (drewno, narzędzia, doniczki, nasiona, ziemia, produkty spożywcze);
• wydruk materiałów graficznych;
• przewóz uczestników;
• poczęstunek i nagrody na końcowy piknik;
• materiały biurowe;
• obsługa księgowa.

Niezbędne minimum

Konieczne są: 

• zaangażowani uczestnicy;
• kompetentny edukator;
• miejsce do prowadzenia spotkań.

Linki:

Relacje z wydarzeń – FB GOK Jedwabno

Relacje z wydarzeń – FB Przez Las

***

Projekty modelowe to przykłady działań społecznych, zrealizowanych przez osoby starsze w ramach programu „Uniwersytety III Wieku − Seniorzy w Akcji”. Każdy może z nich korzystać w swoich społecznościach lokalnych. Zapraszamy do inspirowania się i realizowania przedstawionych pomysłów w najbliższym otoczeniu. Modele powstały we współpracy z Towarzystwem Inicjatyw Twórczych „ę” ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.

Więcej projektów modelowych: https://seniorzywakcji.pl/projekty-modelowe/